（转帖）王崇芳之---试论世界语惯用语 - 佛学世界语社区

试论世界语惯用语（1）

一．惯用语是世界语语汇的必要组成部分
世界语是一种高度逻辑化了的人造国际语。作为一种活的语言，世界语有它自己的文体。柴门霍夫在《语言问答》（Lingvaj Respondoj）一书中谈到世界语文体时这样写道：“La vera stilo Esperanta estas nek slava, nek germana, nek romana, ĝi estas — aŭ almenaŭ devas esti — nur stilo simpla kaj logika.”（世界语文体既不是斯拉夫语的，也不是日尔曼语的或罗曼语的，它只能是，至少应该是，简明而合乎逻辑的。）这句话明确告诫我们：使用世界语写作或翻译时，一定要摆脱本民族语中不合逻辑的表达方式的束缚，直接用世界语进行思维，按所要表达的思想的逻辑内容遣词造句，而不能盲目模仿民族语中的不合逻辑的说法或机械地逐字翻译，否则写出来的语句即使符合语法，也不能完全为各国世界语者所理解。
但另一方面语言毕竟不能像数学公式那样完全用逻辑来进行分析。世界语不应该也没有必要一概排斥民族语中词语的习惯用法。柴门霍夫在上述该书中接着写道：“Tamen ĉio devas esti en ĝusta mezuro. Ankaŭ en Esperanto troviĝas (ne multaj) idiotismoj, kaj tute malprave kelkaj esperantistoj ilin kontraŭbatalas, ĉar lingvo absolute logika kaj tute sen idiotismoj estus lingvo senviva kaj tro peza.”（然而凡事都应有个适当的限度。世界语中也存在（虽然为数不多）惯用语；有些世界语者反对惯用语是完全错误的，因为绝对合乎逻辑的、完全没有惯用语的语言是缺乏活力的，过于笨重的语言。）柴门霍夫认识到这一点，并付诸实践。在他的著作中我们可以不时地读到一些从民族语中借用过来的惯用语。柴门霍夫曾写过一篇谈世界语由来的一封信（“Letero pri la deveno de Esperanto”）。让我们读一读这封信的最后几句话：“Mi estis tre ekscitita antaŭ tio ĉi; mi sentis, ke mi staras antaŭ Rubikono kaj ke de la tago, kiam aperos mia broŝuro, mi ne havos plu la eblon reiri; … mi sentis, ke mi metas sur la karton la tutan estontan trankvilecon kaj ekzistadon mian kaj de mia familio; sed mi ne povis forlasi la ideon, kiu eniris mian korpon kaj sangon, kaj … mi transiris Rubikonon.”（在这之前我非常激动；我感到我是站在卢比孔河前；从我的出版这一天起，我将不会再有退缩的可能；……我感到我是在拿我自己的和我家人未来的安宁生活冒险，但我不能抛弃我的理想，它已经进入了我的身体和血液中，于是……我毅然渡过了卢比孔河。）在这短短的一段文字中，柴门霍夫接连使用了两个惯用语（meti ion sur la karton拿某物冒险，以…孤注一掷；transiri Rubikonon渡过卢比孔河，破釜沉舟），把他当时既激动又忐忑不安的心情和为实现世界语理想而毅然迈出决定性一步的决心生动形象地表达出来。在柴门霍夫亲自审订的、作为世界语文体典范的《基础文选》（Fundamenta Krestomatio）中我们也可以读到一些从民族语中移植过来的惯用语。例如：