（转帖）王崇芳之---动词假定式用法研究

anniespera

动词假定式用法研究（十二）


23．在带有定语从句的主从复合句中，如果主句对定语从句的先行词所指事物的存在加以否定、怀疑或提出疑问，则定语从句中的谓语动词要用假定式，因为在这些情况下定语从句所表达的内容是假设性的，即实际并不存在的事实。例如：



Mi ne havas monon, kiun mi povus pruntedoni al vi. 我没有钱可以借给你。

Ni ne estas tiaj homoj, kiuj kapablus tion fari. 我们不是能做那种事的人。

Ĉi tie ne estas domo, en kiu ne estus banĉambro. 这里没有一家没有洗澡间。

Ne ekzistas revo, kiun oni ne povus plenumi. 不存在不能实现的幻想。

Laŭ la kvanto de la loĝantaro estas neniu lando, kiu povus esti komparebla kun Ĉinio. 按人口数量来说，没有能比得上中国的国家。

Mi nun havas nenion, kion mi povus doni al vi por legi. 我现在没有任何东西可以给你阅读。

Mi diris al vi nenion, kio estus malvera. 我对你说的没有一句假话。

Ne ekzistas alia dio, kiu povus vin savi. 没有别的神能救你。

Ŝi trovis neniun, kiu volus ŝin akcepti. 她找不到一个愿意接受她的人。

Bedaŭrinde mi ne havas ĉe mi mian geografian karton, kiu tuj min orientus. 可惜我身边没有带地图，要是有地图我就可以辨别方向了。

Ne trudu, kion devus mi rifuzi. (= Ne trudu tion, kion mi devus rifuzi). (Z) 请勿把我不愿接受的东西强加给我。

El ili neniu faris ion, kio meritus laŭdon. 他们之中没有一个人作出了值得称赞的事。

Vi ne aŭdis liajn argumentojn, kiuj vin certe konvin kus. 你没有听到他的论证，那些认证肯定会使你信服。

Ĉio mankas, kio necesus. 凡缺少的，皆为必需的。

Mi sentas la mankon de vera patrino, kiu min komprenus. 我感到缺少一个了解我的真正的母亲。

Dum la tago mi ne devas fari tian bruon, kiun malsupre oni povus aŭdi. 白天我们不应该发出楼下的人可能会听到的声音。

Mi dubas, ĉu troviĝos iu, kiu konsilus solvi la aferon alie. (Z) 我怀疑是否会有建议用别的方法解决这件事的人。

Ĉu vere ekzistas saĝa homo, kiu ĉion komprenus? 难道真有无所不知的聪明人吗？

Kie estas tiu, kiu ne havus ĉagrenon? 没有烦恼的人在哪里？

Kie estas tia frenezulo, kiu ne preferus barelon da vino, ol glason da biero? 哪里会有宁要一杯啤酒而不要一桶葡萄酒的疯人？

Kie estas la templo, kiu povus enteni lin? (Kabe) 能够容得下他的庙宇在哪里？

Ĉu vi trovas en mia parolo ion, kio estus absurda? 你认为我的话中有荒谬之处



上述定语从句的谓语动词之所以用假定式，是因为说话人不愿用肯定的口吻（即用动词的陈述式）来叙述实际并不存在或存在与否沿未肯定的事物。定语从句和宾语从句的情况不同：在带有宾语从句主从复合句中，从句对主句有较大的依附性，因而主句的否定词可以直接影响到从句的句意。例如在“mi neas, ke mi faris tion”（我否认我曾做过那件事）这句话中，宾语从句“ke mi faris tion”是主句谓语动词neas的直接否定对象。但在带有定语从句的主从复合句中，定语从句对主句的依附性较弱，主句否定词的作用达不到从句中，因而有必要在从句中使用动词假定式，表明从句所说的事物在主句中已被否定，实际并不存在。


必须指出，在定语从句中假定式只有在先行词所表示的事物本身的存在在主句中被否定的情况下才能使用。如果该事物的存在是真实的，说话人所要否定或询问的只是它是否在眼前或主句谓语动词的行为是否真的发生或奏效，则定语从句的谓语动词仍用陈述式。例如：


Mi ne trovas la arbon, kiu estas signita. 我没有找到那棵有标记的树。（本句所要否定的不是树的存在而是“找到”这一行为，因而定语从句的谓语动词用陈述式。）

Venis al ni ne tiu, kiun ni atendis, sed iu alia. 到我们这儿来的不是我们等待的那个人，而是另外一个人。（被否定的不是我们等待的那个人的存在，而是到来的不是那个人。）

Ĉu vi vidas la homon, kiu kutimas promeni ĉi tie? 你看见那位经常在这里散步的人吗？（那个人经常在这里散步是毋庸置疑的事实，这句话所要问的是你有没有看见他。）

Ĉu vi legis la libron, kiun mi donis al vi? 我给你的那本书，你读了没有？（说话人所要问的是你有没有读过。）

Mi ne vidas la domon, kiu havas ruĝan tegmenton. （我没有看见那所带有红屋顶的房子。（请比较：Mi ne vidas domon, kiu havus ruĝan tegmenton. 我没有看到（任何）一所带有红屋顶的房子。）

anniespera

动词假定式用法研究（十一）


21．如果主语从句所叙述的内容是虚构的、假设性的，则主语从句的谓语动词应该用假定式。在这种情况下主语从句后实际上省略了一个虚拟条件从句。例如：


Estas eble, ke li venus (se li povus). 他来是可能的（要是他能来的话）。

Estas certe, ke li plenumus vian peton (se vi lin petus). （要是你求他）他会按你的请求去做，这是肯定的。

Estas dubinde, ĉu li povus fari tiun taskon (se oni ĝin al li konfidus). （假如人们把那项任务委托给他）他能不能完成那项任务，值得怀疑。


在通常情况下主句的谓语动词仍用陈述式（如上列三个句子中的“estas”）。但是，如果主语从句是用连词se引导的与事实相反的假设，则从句和主句的谓语动词都用假定式。例如：

Estus pli bone, se li venus. 要是他来就更好了。

Preferinde estus, se vi mem ŝin akceptus. 假如你自己去接她，就更好了。

Mirinde estus, se lia ministra moŝto ne riproĉu lin! 要是部长阁下不责怪他，那才怪呢。

Estus pli bone por vi, se unu el viaj membroj pereus, ol se via tuta korpo estus ĵetita en Gehenon. (Z) 对你来说，假如你失去一只胳膊或一条腿，要比你的整个身躯被扔进地狱更好一些。


22．如果定语从句所叙述的内容是虚构的、假设性的，则定语从句的谓语动词也应该用假定式。例如：


Mi ricevis la informon, ke li povus subteni nian aferon (se ni lin petus). 我收到了他可能会支持我们事业的消息（要是我们请求他支持的话）。

Mi havas la plenan certecon, ke li ne rifuzus vian peton (se vi lin petus). 我完全可以肯定他不会拒绝你的请求（假如你请求他的话）。

Mi ne ricevis de li respondon, kiam li komencus la laboron (se ni konsentus, ke li ĝin faru). 我没有收到他何时开始这项工作的答复（假如我们同意他做这项工作的话）。

Mi vidis juvelon, kiun volonte mi aĉetus (se mi povus). 我见过一件首饰，我很想把它买下来（假如我买得起的话）。

Tio estas la filo de Musavasa, kiu estus inda eĉ fariĝi egipta princo. (Kabe) 那是Musavasa的儿子，他甚至配得上当埃及王子。

Nun mi povas laŭte kanti la kantojn, kiujn mi aliloke ne kuraĝus zumi. 现在我可以大声唱出我在别处不敢低声哼出的歌曲。

Li estis preta bati ĉiun, kiu proksimiĝus. 他准备好打击每一个走近的人。

Ŝtataj sekretoj estas tiaj sekretoj, kies malkaŝo malutilus al la ŝtataj interesoj. 国家机密是这样的一种机密，泄露这种机密会危害国家的利益。

anniespera

动词假定式用法研究（十）


19．如果宾语从句所表达的内容是虚构的、假设性的，则宾语从句的谓语动词应该用假定式。在这种情况下宾语从句后实际上省略了一个虚拟条件从句。例如：


1）直接宾语从句：

Mi scias, ke li venus (se li povus). 我知道他是会来的（要是他能来的话）。

Mi kredas, ke ŝi plaĉus al li (se li ŝin vidus). 我相信他是会喜欢她的（假如见到她）。

Ĉu vi pensas, ke ŝi volus naĝi (se vi ŝin invitus)? 您认为她愿意游泳吗（假如您邀请她）？

Mi ne komprenas, kial li kolerus (se li kolerus). 我不明白他为什么会生气（假如他生气的话）。

Diru al mi, kiom kostus tia vesto (se mi aĉetus tian). 请告诉我这样的衣服要值多少钱。

Mi ne scias, ĉu mi povus bone komandi la armeon. (Kabe). 我不知道我是否能很好地指挥军队。

Estis iam virino, kiu tre deziris havi malgrandan infanon, sed ŝi ne sciis, kie ŝi povus ĝin ricevi. (Z) 从前有一个女人，她很想要一个小孩，但是她不知道在什么地方可以得到孩子。

Li diris, ke dum la nokto povus okazi ia malfeliĉo. 他说夜间可能会发生某种不幸。

Mi pensas, ke mi povus esti farinta ĉion, se vi ne venus malhelpi min intertempe. 我想，要是你在这期间不来妨碍我，我是能把一切都做好的。（虚拟条件在宾语从句中明确表示出来。）

Mi scias, ke sen turismaj aranĝoj kongreso ne estus kongreso. 我知道，要是不安排游览大会就不成为大会了。（宾语从句中的虚拟条件用介词词组表示出来。）


2）间接宾语从句：

Mi sciigis lin, ke mi irus tien (se estus necese aŭ se mi povus). 我通知他我是会到那里去的（要是有必要或我能够去的话）。

Mi informis lin, kiam mi povus komenci la laboron (se li ĝin al mi konfidus). 我告诉他我可以在什么时候开始做这项工作（假如他把这项工作委托给我的话）。


20．在表示怀疑、担心的动词后面的宾语从句中，谓语动词如果用假定式可以使句子增加怀疑、不确实的因素。例如：


Mi forte dubas, ĉu iu serioze konsilus nin. (Z) 我非常怀疑是否会有人严肃劝告我们。

Mi forte dubas, ke iu jesigus tiun ĉi demandon. (Z) 我不相信会有人赞同这个问题。

Mi timas, ke via indigno diktus al vi tro akrajn vortojn. (Z) 我担心你的愤恨会使你说出过分激烈的言辞。

Ŝi salutis neniun, oni povus pensi, ke ŝi timis, ke de saluto ŝi rompiĝus. (Z) 她向谁也不施礼，人们可能会认为她怕腰会由于行礼而折断。

La maljunulino timis, ke ĉe la vido de la rozoj Gerda rememorus siajn proprajn, rememorus la malgrandan Kayon kaj forkurus. (Z) 那老太太担心Gerda见到那些玫瑰花会回忆起自己的玫瑰花，回忆起小Kayo，然后跑掉。


<注> dubi和timi的宾语从句中的谓语动词在通常情况下用陈述式，因为主句中的dubi和timi已分别明确表示出说话人怀疑和担心的心情。例如：


Mi dubas, ĉu vi venos. 我怀疑你是否会来。

Ili interparolis pri nia tero kaj dubis, ĉu ĝi povas esti loĝata. (Z) 他们谈论我们的地球，怀疑它是否有人居住。

Mi timas, ke vi falos. 我怕你会跌倒。

Mi timas, ke ni jam vojeraris. 我担心我们已经迷路。


转自http://www.elerno.cn/bbs/index.asp?boardid=9&page=8

anniespera

动词假定式用法研究（九）


17．在以“sen (tio) ke”引导的排斥性状语从句中谓语动词一般需要用假定式，因为这类从句的谓语动词所表达的行为实际并未发生。例如：


Vi foriris sen ke mi povus paroli kun vi. 我没有能和你谈一谈你就走了。

Li venis sen ke li estus invitita. 他没有受到邀请就来了。

Li trairis la ponteton, sen ke ĝi rompiĝus. 他走过了那座小桥，桥没有断裂。

Via patro neniam povis ekrigardi vin sen tio, ke li batus sin en la bruston. (Z) 你父亲每次看到你就捶胸不已。（注：bati al si la bruston aŭ bati sin en la bruston: 捶打自己的胸，表示痛悔不已或极度悲哀）


但在“sen (tio) ke”之后谓语动词也可以用陈述式。例如：


Li foriris, sen ke li rerigardis al ŝi. 他没有回头看她一眼就走了。

La fortuno venis, sen eĉ ke vi pensis pri tio. 你连想都没有想到，好运就来了。


18．在以“krom se”或“escepte se”引导的排斥性假设从句中，如果从句所表达的内容是完全与事实相反的或不可能实现的假想，则谓语动词用假定式。例如：


Vi ne povas flugi, escepte se vi fariĝus birdo. 你不能飞，除非你变成一只鸟。

Li iros al Maroko kaj forprenos kun si la belan Desdemonan, krom se lia restado ĉi tie estus daŭrigata per ia akcidento. 他要到摩洛哥去，把那美丽的苔丝狄蒙娜带走，除非这儿出了什么事情，使他耽搁下来。


但是，如果从句所表达的内容是可能实现的，则从句的谓语动词应该用陈述式。例如：


Mi venos, escepte se pluvos. 如果不下雨，我就来。

Krom se min retenos grava laboro, mi vizitos vin. 如果没有重要的事留住我，我就来看望您。

anniespera

动词假定式用法研究（八）


15．在以kvazaŭ引导的虚拟比喻从句中，谓语动词必须用假定式。例如：


Ŝi torente babiladis, kvzazaŭ ŝi scius ĉion. 她滔滔不绝地讲，好像她什么都知道。

Li staris konsternite, kvazaŭ la ĉielo estus falinta sur lin. 他惊恐地站着，好像天塌到了他的头上。

Li estas tiel laca, kvazaŭ li estus senĉese laborinta la tutan tagon. 他如此疲乏，好像他已不停地工作了一整天。

La patro frapis sur la pordo, kvazaŭ li estus fremdulo. (Z) 父亲像陌生人似地敲门。

Ili levis unu manon supren, kvazaŭ ili ion tenus. (Z) 他们举起一只手，好像手里拿着什么东西似的。

Mi havas tian senton, kvazaŭ mi kisus mian patrinon. (Z) 我感到好像我在吻我的母亲。


但要注意，如果kvazaux在句中作“小词”（partikulo）或副词（adverbo）时，它所影响的只是句中部分词语（通常是它后面的那个词），而不影响它所在句中的谓语动词，在这样的情况下谓语动词仍按句子的需要使用适当的语式和时态。例如：


Li kondutas kvazaŭ virino. 他举止像女人。—— kvazaŭ 在这里所起的作用类似一个介词，加在virino，用来说明他类似女人。因而句中的谓语动词不受影响，仍用kondutas。

Liaj okuloj kvazaŭ paroladas.  他的眼睛好像在说话。—— kvazaŭ 在这里起副词的作用，用来修饰动词paroladas，表明他的眼睛并不是真正在说话，而是像似在说话。由于 kvazaŭ只起副词作用，因而动词仍用-as词尾。


16．在用“antaŭ ol”引导的时间状语从句中，如果由于主句谓语动词行为的发生或妨碍，从句谓语动词的行为实际并未发生，在这种情况下从句谓语动词应该用假定式，因为从句所表达的内容是虚构的、非现实的。例如：


Antaŭ ol li estus atinginta la celon, li falis. 他没有到达目的地就倒下了。

Antaŭ ol oni povus ŝin haltigi, ŝi alkuris kaj transdonis ĝin al la reĝo. (Z) 人们没有来得及阻拦她，她就跑过去把它交给了国王。

Antaŭ ol Aleksandro estus realiginta siajn grandiozajn planojn, li subite mortis. 亚历山大没有实现自己的宏伟计划就突然死去。

Antaŭ ol mi estus povinta paroli, mi svenis pro la varmo. (Baghy) 我没有能说出话来就热得晕倒了。


但是，如果在以“antaŭ ol”引导的从句中谓语动词的行为是真实的（即已经发生或将会发生的），则该动词应该用陈述式。例如：


Li foriris antaul ol mi venis. 他已经在我来之前走了。

Antaŭ ol vi venos, li diros al mi la veron. 他将在你来之前把真实情况告诉我。

Li falis antaŭ ol mi alkuris. 在我跑过去之前，他已经跌倒了。

Li finis sian verkon antaŭ ol li mortis. 他逝世前完成了自己的作品。

anniespera

动词假定式用法研究（七）


14．假定式也可以用在结果状语从句中。有下列几种情况：

1）在“tiel (aŭ: tia, tiom) … ke”后的结果状语从句中，如果从句的内容是虚构的、假设性的，则从句的谓语动词用假定式。例如：


Estas tiel varmege ĉi tie, ke oni povus rosti blankan urson.! 这里热得简直可以把白熊烤熟。

Estis tia veteraĉo, ke oni eĉ hundon ne elpelus. 天气是这样的恶劣，人们连狗都不放出去。

Unu malsaĝulo povas starigi tiom da demandoj diversaj, ke ne povus ilin respondi cent saĝuloj. 一个傻子能够提出的各种问题，一百个聪明人都无法回答。

Vivis iam komercisto, kiu estis tiel riĉa, ke tutan straton li povus plenpavimi per arĝentaj moneroj. 从前有一个商人，他的钱多得能够用银币把一条街的整个路面铺满。

Tiel korŝira estas tio ĉi por mi, ke mi dezirus ploregi. (Baghy) 这件事使我如此伤心，我真想大哭一场。

La mortinto estas tiel kontenta en la lando de la feliĉo, ke li eĉ ne volus reveni sur la teron. (Z) 死者在幸福的国度中是那样地满足，他甚至不愿再回到人间。


在上列各句的结果从句中实际上都省略了一个虚拟条件状语从句。这一点可以在下列两个例句中得到证明：

La formikoj tiel forte pikis lin, ke li laŭte krius, se tie ne estus aliaj gastoj. 蚂蚁使劲地咬他，要不是那里有别的客人，他就会大声喊叫起来。

Tiel malofte mi renkontas vin, ke mi povus forgesi viajn trajtojn, se mi ne vidus ilin ĉiam en mia koro. (Kabe) 我是这样地难得遇见您，假如我不在心中经常想念着您，我就可能记不清您的容貌。



2）如果主句的谓语动词被“ne … tiel (aŭ: tiom)”所否定，则后面以ke引导的结果状语从句中的谓语动词必须用假定式，因为既然主句中所表达的行为或状态被否定了，从句所表达的结果也就必然是虚构的、假设性的。例如：


Li ne estas tiel lerta, ke li povus tion fari. 他不（那么）灵巧，（因而）做不了那件事。

Li ne parolis tiel laŭte, ke oni estus povinta lin kompreni. 他讲话声音不（那么）高，（因而）人们听不明白。

Mi ne estas tiel pruda, ke mi ne kuraĝus paroli pri tiaj aferoj. 我并不那么假正经，因而我敢谈论这样的事。

Li ne havas tiom da ŝparita mono, ke li povus vivi senzorge. 他没有那么多的积蓄，因而不能无忧无虑地生活。


3）在与上述结构类似但不带指示词tiel（aŭ: tiom）的句子中，如果结果从句所表达的行为是虚构的、假设性的，则从句的谓语动词也要用假定式。例如：


Li ne kriis por helpo, ke oni estus povinta lin savi. 他没有喊救命，因而人们没有能够把他救起。

Dio ne estas homo, ke li mensogus. (Z) 神不是人，因而他不会说谎。

Besto ne parolas, ke oni scius, kio al ĝi doloras. 动物不会讲话，因而人们不知道它身上哪儿疼痛。

Li ne havas ŝparitan monon, ke li povus vivi senzorge. 他没有积蓄，因而不能无忧无虑地生活。


4）在“tro … ol ke”（太……以致不）后面的状语从句中，谓语动词也应该用假定式。例如：


Ŝi parolis tro rapide, ol ke oni ŝin komprenus. 她讲话太快，人们听不明白。

Ili estas tro lacaj, ol ke ili povus manĝi. 他们太疲劳了，吃不下饭。

Liaj instrukcioj estas tro konfuzaj, ol ke mi povus ilin ripeti. 他的指示太混乱了，我复述不出来。

Li estas tro gaja, ol ke li povus rakonti logike. 他太高兴了，说话颠三倒四。


<注> 在“tro …”之后通常也可以使用“(por) ke + 动词命令式”，尽管这一用法并不合乎逻辑。例如：


La besto estas tro sovaĝa, por ke oni povu ĝin dresi. 这种动物太野了，人们驯化不了。

Mi estas tro ekscitiĝinta, por ke ili povu min trankviligi. 我太激动了，他们不能使我安静下来。

La vivo estas tro valora, ke oni perdu ĝin en tiaj disputaĉoj. 生命太宝贵了，不能浪费在这种无谓的争论上。



有时在“tro … (por) ke”之后也可以用假定式：例如：


Ŝi tro amas sian infanon, por ke ŝi povus ĝin ĝuste eduki. 她太爱自己的孩子了，以致不能正确地教育他。

La ideo de lingvo internacia estas tro altiranta, por ke la homoj rifuziĝus je ĝi. (Z) 国际语的理想太有吸引了，人们放弃不了它。

anniespera

动词假定式用法研究（六）


13．假定式可以用在虚拟让步句中。所谓虚拟让步，就是不把让步作为事实而是当作一种纯粹的假设条件或任意性条件所表达出的一种让步形式。例如：


Eĉ se la ĉielo defalus, li ne ektimus. 即使天塌下来，他也不怕。

Eĉ se vi estus rapidinta, vi ne estus preta. 即使你加快了速度，你还是准备不好。

Kiel ajn vi petegus, li ne cedus. 不管你怎样恳求，他都不会让步。

Kiam nia lingvo havus eĉ milionojn da adeptoj, sed ne havus sufiĉe fortan fundamenton korpan, ni ne povus ankoraŭ esti tute certaj, ke ia neatendita vento ne forblovos nian tutan laboron. (Z) 即使我们的语言有了数百万支持者但没有足够强大的物质基础，我们还是不能完全肯定我的全部劳动成果不会被突如其来的阵风吹走。


在以上四个例句中从句和主句的谓语动词都用假定式，因为从句和主句所叙述的都是假设性的、虚构的，即实际未曾发生或不可能发生的事情。这种让步句就是虚拟让步句。


如果在让步句中从句和主句所说的是已发生或可能发生的事情，那就是真实让步句。在真实让步句中从句和主句的谓语动词都应该用陈述式。例如：

Ŝnuro ŝiriĝas, eĉ se ĝi estas dika. 绳子即使很粗也会断的。

Se eĉ malforte ni puŝos, la muro tuj falos. 即使我们轻轻地推，墙也会立刻倒下。

Kien ajn mi rigardis, mi vidis nur dezerton. 不管往哪里看，我只看到一片沙漠。

Eĉ se vi farris multon, vi ne faris vian plejeblon. 即使你做了很多事，你也没有尽到你最大努力。



有时让步从句的谓语动词用假定式而主句的谓语动词用陈述式，在这种情况下从句所表达的是虚拟的让条件而主句所表达的则是一种已发生或可能发生的事实。例如：


Mi devas iri tien, eĉ se la mondo pereus. 即使世界毁灭，我也得到那里去。（世界并未毁灭，所以从句所表达的是虚拟的让步条件；我必须到那里去却是真实的，所以主句的谓语动词用陈述式。）

Mi tion ne aŭdis, kaj eĉ se mi aŭdus, mi forgesos. (Kabe) 我没有听说过那件事，而且即使听说过，我也会忘记的。（以eĉ se引导的是一个虚拟让步从句，所以谓语动词用假定式；但为了强调肯定会把听到的话忘掉，主句的谓语动词就不用假定式而用陈述式将来时。）

Li ne konsentis, kvankam li riskus nenion. (Z) 他没有同意，虽然他并不冒任何风险。

Nia afero pli aŭ malpli frue sukcesos, kiom ajn oni babilus kontraŭ ĝi. 不管人们怎样说三道四，我们的事业迟早会成功的。

Eĉ se ili suprenirus al la ĉielo, mi de tie depuŝos ilin! (Z) 即使他们上了天，我也会从那里把他们推下去。

Ili decidis veni, eĉ se la prezentado tute ne plaĉus al ili. 即使他们一点也不喜欢那场演出，他们还是决定来了。

Eĉ se la princo volus iri al Ninivo, mi ne iros. 即使亲王愿意到尼尼微去，我也不会去。


虚拟让步条件也可以用分词副词表示。例如：


Eĉ farinte sian plejeblon, li ne estus sukcesinta. 即使尽了最大努力，他也不会成功。

Eĉ atakite, mi ne respondus. 即使受到攻击，我也不会答辩。



上例两个例句中的分词副词之所以能表达虚拟让步条件，是因为主句的谓语动词用的是假定式。如果主句的谓语动词改用陈述式，则分词副词所表达的就是真实让步条件。因而在这种情况下，主句的谓语动词用假定式还是陈述式，就是区别虚拟让步条件和真实让步条件的唯一标志。例如：


Eĉ farinte sian plejeblon, li ne sukcesis. 即使尽了最大努力，他还是没有成功。（真实让步）

Eĉ atakite, mi ne respondis. 即使受到攻击，我也没有答辩。（真实让步）

anniespera

动词假定式用法研究（五）


11．由于假定式着重表示动词的动作或状态与事实之间的相反的关系，而不着重表示动词的动作或状态与时间之间的关系，因而假定式只有一种词尾形式-us，用于现在、过去和将来三种时间。例如在“se mi havus tempon, mi irus tien”这句话中，假定式动词havus和irus可以理解为有三种不同的时间意义：现在时、过去时或将来时。孤立的一句话是无法确定假定式的时间意义的。如果在这句话中加进限定时间的词语，我们就可以判定这两个动词的准确时间了：


Se nun mi havus tempon, mi irus tien. 假如我现在有时间，我就会到那里去。（现在时）

Se hieraŭ mi havus tempon, mi jam irus tien. 假如我昨天有时间，我可能已经到里去了。（过去时）

Se morgaŭ mi havus tempon, mi irus tien. 假如我明天有时间，我就会到那里去。（将来来时）


有时即使不加限定时间的词语，仅从句子所叙述的事实也能判断出假定式动词的时间。例如：


Se iu alia homo estus sur la loko de Miĉurin, li certe jam de longe forlasus ĉiujn provojn. 假如别人处在米丘林的地位上，他肯定早就放弃一切试验了。（过去时）

Sen gutoj malgrandaj maro ne ekzistus. 没有小水滴就不会有大海。（现在时，表示普遍真理。）

有时也可以从上下文来判断假定式动词的时间。例如：

Bedaŭrinde hieraŭ mi ne renkontus lin en la lernejo. Se mi lin renkontus, mi donus al li la libron. 可惜我昨天在学校里没有遇见他。假如我遇见了，我是会把这本书交给他的。（从第一句话判定第二句话中的假定式动词renkontus 和donus应该是过去时。）


12．一般来说，在既无限定时间的词语又无上下文的情况下，假定式词尾-us用来表示现在时和将来时是不会造成误解的，但不宜用来表示过去时（句意清楚的情况例外）。例如“mi irus tien”这句话只能表示现在或将来的非现实的行为，而不能表示过去的非现实的行为。为了弥补这一缺陷，在主动语态中我们可以借用假定式完成态形式（estus –inta）表示假定式过去时（完成态在这里并不表示“已经完成”的概念，而只表示“发生在过去”这一时间概念）：“mi estus irinta tien”这一用法现在已越来越普遍地为各国世界语者所接受，甚至在句意很清楚的情况下也常用这种复杂形式代替简单形式。例如在“estus pli bone, se mia patrino min ne estus naskinta”（要是我母亲不把我生下来就更好了）这句话中动词“naski”的行为显然发生在过去，使用假定式简单形式（naskus）本不会造成误解（Estus pli bone, se mia patrino min ne naskus）。必须指出，尽管用假定式完成态形式代替假定式简单形式在表达过去时间的概念上比较精确，但由于形式笨重，这种复杂形式仍不宜过多使用；只在有假定式简单形式不能清楚地表达时间概念的情况下，这种复杂形式才是可取的。请看下列句子：


Se la esperantistoj konjektus, ke la Delegacio havas la rajton reformi, certe ili ne laborus por la Delegacio.


这个句子没有时间状语，从句和主句的谓语动词用的都是假定式简单形式。读了这个句子，我们无法断定谓语动词的时间。因此，最好将句中假定式动词的简单形式改成假定式完成态形式：


Se la esperantistoj estus konjektintaj, ke la Delegacio havas la rajton reformi, certe ili ne estus laborintaj por la Delegacio. 假如那些世界语者会想到代表团有修改（世界语）的权利，他们是肯定不会为代表团工作的。


但是，像上面这样在从句和主句中都使用假定式复杂形式，这在形式上太笨重了。为了避免这种双重的形式，我们只需要将主句中的假定式简单形式改为复杂形式（从句中的谓语动词仍用简单形式）：


Se la esperantistoj konjektus, ke la Delegacio havas la rajton reformi, certe ili ne estus laborintaj por la Delegzcio.


下面再举几个例子：


Se li ne riskus tiom, li ne estus bankrotinta. 他要是不那么冒险，是不会破产的。

Mi stumblis je ŝtono, ke se li ne kaptus min, mi estus falinta en la abismon. 我被石头绊了一下，要不是他抓住了我，我就会跌进深渊。

Se ni ne prokrastus, ni jam du fojojn estus revenintaj. 假如我们不延误，我们已返回两次了。



有的世界语作家不分从句和主句总是在前一分句中使用假定式复杂形式。例如：


Se vi estus lin helpinta, li ne bankrotus. 假如你帮助了他，他就不会破产。

Se vi estus plenuminta vian taskon, mi vin rekompencus. 假如你完成了任务，我本会奖励你的。

Li estus certe pereinta en la malbona vetero, se li ne enirus. 要是他不进来，他一定会在恶劣天气中丧生。


这种用法有时也会造成误解。例如我们很难看出上面第一个句子中的bankrotus应该是过去时还是将来时。如果把这句话改成“se vi helpus lin, li ne estus bankrotinta”（假如你帮助他，他就不会破产了），句意就一目了然，因为总是先有条件后有结果。

anniespera

动词假定式用法研究（四）


9．有时虚拟条件可以完全省略，在这种情况下省略的条件是对话双方不言自明的。有时省略的条件很能确定，说话人甚至根本没有考虑过这种条件。例如：


Tiam eraron ni ja povus eviti. 这种错误我们本来是可以避免的。（不言而喻，这句话中省略了“se ni estus iom zorgemaj”。）

Mi ne maltrankviliĝus pro tio. 我不会为那件事不安的。（省略了条件从句“se mi estus sur via loko”。）

Oni apenaŭ povus rekoni en li sinjoron S. 人们几乎认不出他是S先生。（句中省略了“se oni lin renkontus”。）

Ĉiuj parfumoj de Arabujo ne povus bonodorigi tiun ĉi maneton. 所有阿拉伯出产的香料都不能去除这只小手上血腥气。

Tian homon mi ne povus toleri eĉ unu tagon. 这样的人我一天也不能忍受。（省略了“se mi vivus kun li”。）

Tiun problemon ne povus solvi eĉ la plej bona matematikisto! 那道题就连最好的数学家也解不出来！（省略了“se li volus ĝin solvi”。）

Eĉ la anĝelo perdus la paciencon! 就连天使也会失去耐性的。（省略了“se li troviĝus en tia situacio”。）

La lastan oni ja ne povus nei. 最后一点人们确实是不能否认的。（省略了“se oni volus ĝin nei”。）

Neniu eraro estus pli grava, ol la opinio, ke la Akademio devas direkti la lingvon. 再没有比认为学士院应该指导语言的发展更大的错误了。

Eble tio ĉi plaĉus al li kaj movus lin ion fari por nia aferon. (Z) 这也许会使他高兴并推动他为我们的事业做一点事情。

La du filoj estas tiel spritaj, ke eĉ duono de tiu ĉi spriteco sufiĉus. 那两个儿子是如此机智，这种机智只要一半就足够了。

Eĉ okulo de botisto ne povus ilin distingi. 就连靴匠的眼睛也不能把它们辨别出来。

Nur unu el tiaj juveloj sufiĉus por aĉeti urbon. 这样的珠宝只要一粒就可以买下一座城市。

“Ŝi estus bona por mi kiel edzino.” li pensis. “她要是做我的妻子倒是很好的。”他想。


10．在条件句中，如果说话人认为条件是真实的但对结果的现实性持怀疑态度，在这种情况下条件从句的谓语动词应该用陈述式而主句的谓语动词则应该用假定式。例如：


Morgaŭ mi irus al vi, se mi havos tempon. 明天我要是有时间或许会到你那里去。（说话人预知明天很可能有时间，所以从句用“se + 动词陈述式将来时”表示一种并非虚构的条件。主句的谓语动词iri使用假定式，表示对万一“不去”的可能性的假设。整个句子的意思是：明天我很可能有时间，但我不一定去得成到你那儿，尽管我是很想去的。）

Mi povus sveni, se mi restos sola. 如果我仍然独自一人，我会晕倒的。

Se li estas malfruigita de iu afero, li almenaŭ povus telefoni. 如果他因事迟到，他至少可以打电话来。

Se ni vin ne komprenas, kiu do povus vin kompreni? 如果我们不了解你，谁能了解你呢？

Se iu perforte forrabis la pastrinon kaj senigis ŝin je la pastraj benoj, maljuste estus puni ŝin. (Kabe) 如果是有人用暴力把那女祭司抢走并剥夺了她祭司们的祝福，惩罚她是不公正的。

anniespera

动词假定式用法研究（三）


6．在表示非现实的、假想的行为或状态的简单句中，虚拟条件有时可以用介词词组表示。一般来说，这类简单句可以改变成主从复合句。例如：


Sen la suno ne povus estiĝi kaj evolui la vivo sur nia planedo. (= Se ne ekzistus la suno, ne povus estiĝi kaj evolui la vivo sur nia planedo.) 没有太阳我们这颗行星上的生命就不可能产生和发展。

Sen lia helpo mi certe jam malsukcesus. (= Se li ne helpus min, mi certe jam malsukcesus.) 没有他的帮助我肯定已经失败了。

Kun ŝi li vivus tre feliĉe. (= Se li estus kun ŝi, li vivus tre feliĉe.) 他要是和她在一起，是会生活得很幸福的。

Ĉiu sur mia loko rifuzus vian peton. (Se ĉiu estus sur mia loko, li rifuzus vian peton.) 任何人处在我的地位都会拒绝你的请求的。

Ni povus fari pli bone sub pli favoraj kondiĉoj. (= Se ni havus pli favorajn kondiĉojn, ni povus fari pli bone.) 在更有利的条件下我们是可以做得更好些的。

Neniu judo en nia situacio kuraĝus iri surstrate. (= Neniu judo kuraĝus iri surstrate, se li troviĝus en nia situacio.) 任何一个犹太人处在我们的境地都不敢在街行走。


7．有时虚拟条件可以通过其他方式表示出来。例如：


Ne estus prudente forgesi ĉion tion. (= Ne estus prudente, se oni forgesus ĉion tion.) 把那一切都忘掉是不明智的。

Morti pro la patrujo estus por mi tre agrable. (= estus por mi tre agrable, se mi mortus pro la patrujo.) 为祖国牺牲对我来说是会十分愉快的。

Tiaokaze mi ne parolus kiel li. 在那种场合下我是不会像他那样说的。

Komisii al komitato la kreadon de nova lingvo estus tiel same sensence, kiel ekzemple komisii al komitato verki bonan poemon. 委派一个委员会创造一种新的语言就像委派一个委员会创作一首优美的诗歌一样荒谬。

Homo, kiu estis ne tiel maltima kiel li, ne kuraĝus iri tien malgraŭ la danĝero. 一个不如他胆大的人是不敢冒险到那里去的。

Por mi persone estus kompreneble multe pli oportuna teni la sorton de la lingvo en miaj manoj. (Z) 把语言的命运掌握在我手中对我个人来说当然会方便得多。

Ne, eĉ tiam mi ne edziniĝus kun li. (Kabe) 不，即使那时我也不会嫁给他。

Vane mi dirus, ke la printempo aperis al mi en la aŭtuna mateno. (= Vane estus diri, ke la printempo aperis al mi en la aŭtuna mateno. (Baghy) 要是我说在这秋天的早晨我看到了春天，是徒然的。


8．有时在表示非现实的行为或状态的简单句中没有任何表示虚拟条件的词语，这种虚拟条件只能靠上下文来体会。例如：

Kial vi diris tion al mi? Mi ja povus helpi vin. 您为什么不把那件事告诉我呢？我是能帮助您的。（从第一句我们可以推想在第二句中省略了“se vi dirus tion al mi”。）

— kio? Li ŝtelis? — Ne, tio metus lin en karceron. ——什么？他偷东西了？——可别这么说，那会把他关进监狱的。（答话中省略了“se li ŝtelus”。）

Ĉu kuri orienten? Jen estus falo el sitelo en barelon! 向东跑？那就更糟了！

“Sed via pafarko estas mabona!” diris la poeto. — “Tio estus malbona! ” diris la malgranda knabo. (Z) “可是你的弓是坏的！”诗人说。——“那就糟了！”那小孩说。

De tempo al tempo la fundo suspekteble krakis, kaj li forte timis, ke la kofro rompiĝos, — estus tiam tre bela salto tra la aero.! (Z) 底部不时发出像是破裂的声音，他很担心旅行箱会破裂，——那会是一次非常优美的空中跳跃！

La homo ne povas vivi subakve, kaj la subakviĝo signifus morton por ni. 人不能在水下生活，沉入水下对我们来说就意味着死亡。