（转帖）王崇芳之---一份进修世界语的活教材——

anniespera

《鲁迅小说集》世界语译稿修改建议（附解说）

（改正误用的和难理解的词语和表达方式）1

建国后在我国出版的所有世界书籍中，最优秀的译本首推《鲁迅小说集》的世界语译本。这部书无论按它的文学价值还是译文的语言质量来衡量，和其他国家出版的世界语最优秀的译本相比，都毫不逊色。该书译本之所以能取得这样高的水平，首先是因为这部书的译者都是中国第一流的世界语者，其中有徐声越（S. J. Zee），冯文洛（Venlo Fon），方善境（Tikos）等著名世界语翻译家。另一个重要的原因是译稿完成后，曾分别寄送给三位国外的优秀世界语作家和翻译家审读，请他们对译稿提出修改意见。他们是Dresen, Jung kaj Degenkamp三位优秀世界语者。他们分属不同国家，本民族语各不相同，因而能从各个不同角度发现译稿中我们通常不易察觉的问题。他们的修改意见和建议反馈回来以后，再由译者依据这些意见对译文作进一步修改，这无疑对译文质量的提高起着重要的作用。该书出版后方善境先生将这三位外国审阅者提出的意见全部收集整理出来并油印若干份，供报道社工作人员内部学习之用。这是一份极其珍贵的资料。我有幸从方老处得到一份。这是一份可贵的资料。它对我后来的世界语学习和翻译实践帮助很大。

经方善境先生整理后的这份资料定名为“Ŝanĝproponoj al “Noveloj de Lusin” faritaj de Dresen, Jung kaj Degenkamp”（“《鲁迅小说集》世界语译稿修改建议”；审稿人：Dresen, Jung kaj Degenkamp）。资料共分下列几个部分：

Vortordo （词序）

Legebleco, Sonklareco kaj Belsoneco （语音的清晰和优美）

Malpezigo de Formo kaj Stilo （形式和文体的简化）

Precizigo, Malnebuligo, Glatigo, simpligo kaj Plibeligo de la Stilo （文笔的清晰、流畅和优美）

Ŝanĝo de vortoj kaj parolturnoj neĝustaj, netaŭgaj malfacile kompreneblaj aŭ nekutimaj （改正误用的和难理解的词语和表达方式）

Kelkaj Konsiloj （几项建议）

Akuzativo post Librotitoloj （书名后的宾格）

Kunigo kaj Disigo de Vortoj （词的合分）

Difina Artikolo （定冠词）

Prepozicioj （介词）

okupata / okupita （okupata和okupita的用法）

ig / iĝ （ig和iĝ的用法）

Interjekcio （感叹词）

Interpunkcio （标点符号）

Ĉinismoj kaj Bildaj Esprimoj （汉语特有表达方式）

Anglismoj （英语特有表达方式）

Pri Neologismoj （关于新词）

从上面的目录来看，修改意见实际上涉及到中国人学习和使用世界语所遇到的所有疑难问题。这些修改建议都是针对译文中译得不妥或译错的具体的句子提出来的，有的地方还简略地提出了修改理由，可以说，所有的建议都有针对性，是一份很难得的进修世界语的绝好教材。有感于世界语学友们在世界语写作和翻译实践中也常遇到各类问题，而且苦于一时难以找到正确的答案和解决办法，为了方便朋友们的学习，我把这份珍贵资料手工输入电脑，另加上我个人的学习理解，以解说的形式，做成网络文件，在世界语论坛上陆续贴出，让朋友们与我共享这份财富。

anniespera

附：Dresen, Jung kaj Degenkamp三位的简单个人资料：


Hilda Dresen, estonino, radiotelegrafistino. Esperantistino de post 1913. Ŝi multe tradukis en Esperanton el la estona, rusa kaj germana lingvoj. Ŝiaj tradukoj kaj ankaŭ originalajn estis publikigitaj en la revuo Literatura Mondo. En ŝiaj originalaĵo ni renkontas lingvon pli esprimivan ol en ŝiaj bonegaj tradukoj.


Teo Jung, germano ĵurnalisto. Bone konata kiel redaktoro de Heroldo de Esperanto, duonmonata gazeto. Originala poeto de LA ALTA KANTO DE LA AMO kaj tradukisto de LA MISTERO DE L’ SANGO de O. Forst.


G. J. Degenkamp, nederlandano, pentristo. Esperantstiĝis en 1915. Aŭtoro de eminenta SESDEK JAROJ DE ESPERANTO. Aktiva tradukisto. La tradukinto de TAGLIBRO DE ANNE FRANK.

Ŝanĝo de vortoj kaj parolturnoj neĝustaj, netaŭgaj, malfacile kompreneblaj aŭ nekutimaj（改正误用的或难理解的词语和表达方式）


1. … bonvenigis la Revolucian Armeon en la urbon.

→ … bonvenigis la Revolucian Armeon en la urbo. (Noto de Dresen: aŭ: bonvenige invitis en la rubon.)

Klarigo （解说）:

本句的所要表达的意思显然是“欢迎革命军进城”。按汉语的思维方式，似乎“en la urbo”中的“urbo”应该加表示运动方向的动向格词尾“-n”。但世界语中的动词bonvenigi没有这样的习惯用法。这要先从“bonvena”和“bonvenigi”的含义说起。按《世界语插图大词典》（PIV）的释义，前者的意思是“afable akceptata”（被亲切地接待），即“受欢迎的”，后者的意思是“montri al iu per paroloj aŭ mieno, ke li/ŝi estas bonvena”（用话语或面部表情向某人表示他或她是受欢迎的），相当于汉语“欢迎某人”的意思。从世界语的释义来看，“bonvenigi”并没有“使…进入某地”的语义。实际上，人们在城里向革命军表达欢迎之情，意味着革命军已经进入城里了。从这一个意义上说，“urbo”也没有必要再加动向格词尾。

汉语中的“欢迎您！”可以有两种表达方式：Estu bonvena. 或 Bonvenon al vi!

“欢迎您到北京来!”则应译为：Bonvenon al vi en Pekino! （= Ni deziras al vi bonvenon en Pekino.）

2. … la vastaj revoluciaj junuloj …

→ … la vastaj rondoj de revolucizj junuloj …

Klarigo （解说）:

汉语中我们可以说“广大革命青年”，但在世界语在“vastaj”不能直接修饰“junuloj”。这是由于汉语的“广大”的意义与世界语的 vasta 并不完全对等。当“广大”表示“人数众多”作修饰语时，我们可按具体情况在译文中作相应的处理。例如：

广大人民群众 la vastaj amasoj de la popolo



广大干部 grandaj nombroj da kadroj

广大读者 la granda leganta publiko



广大发展中国家 grandnombraj disvolviĝantaj landoj



3. … elkontrastis la agadojn de la roluloj.

→ … montris la kontraston de la agadoj de la roluloj.

Klarigo （解说）:

将译文改为“montris la kontraston de …”（表现出……的对比）易于理解。原译用“elkontrasti”，而且作及物动词使用，令人费解。“kontrasti”原本是不及物动词，意思是形成对比，形成对照。“elkontrasti”我只在《世界语插图大词典》（PIV）的“fono”（背景）一词的释义中读到过。请看：

fono: efektive ebena aŭ pro malproksimeco ŝajne ebena parto, el kiu io elreliefiĝas aŭ elkontrastas.（实际上平面的或由于距离远看上去像是平面的部分，某物突出于这一平面或与其形成对比）

可以看出上面的“elkontrasti”是作不及物动词用的。

4. … profundan konon pri la reala vivo en la duonfeŭda kaj duonkolonia socio.

→ … profundan scion pri la reala vivo en la duonfeŭda kaj duonkolonia socio.

Klarigo （解说）:

中国世界语者中不少人学过英语。这些世界语者受英语的“know”词义的影响，中国世界语者常常混用世界语的scii和koni这两个动词（不是说学过英语的世界语者一定会出这类错误，如果学习世认真深入，是完全可以避免这类错的），因此有必要辨析一下两个词的词义和用法。

“scii”和“koni”都可以作“知道”讲，但词义和用法有区别。

koni的意思是“对已经听说过、见到过或阅读过的东西还能记得”，可以译为“知道”、“认识”。例如：

Mi konas ŝian nomon.　我知道她的名字。

La infano ankoraŭ ne konas la literojn.　这孩子还不认识字母。

scii的意思是“对事物有透彻的、全面的了解”，可以译为“知道”、“懂得”、“会”。例如：

li scias la enhavon de tiu artikolo. 他知道那篇文章的内容。

Oni ne povas scii ĉion.　人们不可能什么都知道。

Ŝi scias sian lecionon.　她功课学得很好。

Li scias la francan lingvon.　他会法语。

由这两个动词的基本词义的区别中我们可以看出，“kono”只作一般意义上的“知道”和“认识”讲，而“scio”则作对事物有透彻了解的“知道”、“通晓”和“知识”讲。译文中既然有修饰语“profunda”，当然就应该将“kono”改为“scio”。



5. … la resto, kiun mi ne sukcesis forgesi, fariĝis la deveno de “Krioj”.

→ … la resto, kiun mi ne sukcesis forgesi, fariĝis la origino de “Krioj”. (Noto de Dresen: Mi cerbumis pri la vorto deveno – verŝajne devas esti origino.)

Klarigo （解说）:

Dresen女士说，她经过思考，还是觉得应该用“origino”代替“deveno”。这句译文的原文是“这不能全忘的一部分，到现在便成了《呐喊》的来由。”其实，“来由”译成“origino”和“deveno”都是可以的。《世界语插图大词典》（PIV）给“deveno”的释义是“origino, de kiu iu aŭ io devenas”，可见这两个词的词义并没有什么差异。柴门霍夫曾写过一篇文章谈世界语的由来，文章标题就是“Pri la Deveno de Esperanto”。由此我们可以看出，原译中的“deveno”不一定非要改为“origino”。

6. registara ofico

→ ŝtata ofico

Klarigo （解说）:

我个人认为，汉语“官职”既可译成ŝtata ofico，也可以译为 registara ofico。汉语中的所谓“官”，也就是公职人员，在世界语中可以译为ŝtatoficisto; registara oficisto; ŝtatfunkciulo; ; dungito de la registaro。政府就是国家权力的执行机关，即国家的行政机关，因此，ŝtata ofico和registara ofico其实意思是一样的。




7. … kun gapantaj okuloj.

→ … kaj gapis kun larĝe malfermitaj okuloj.

Klarigo （解说）:

我认为原译中用kun gapantaj okuloj并不错，至多不必使用现在分词形式。可将原句改译为rigardi iun per gapaj okuloj。

8. malpersvadas

→ malkonsilas (Noto: nekomprenebla kaj neuzata)

Klarigo （解说）:

“malpersvadas”确实很少见，但我并不觉得有悖于世界语的构词法原则。也许从上下文来看这里改为“malkonsilas”更恰当些？

9. La interna aranĝo de drinkejo en Luĝen estas malsama ol tio de la alilokaj.

→ La interna aranĝo de drinkejo en Luĝen estas malsama ol tiu de la alilokaj. (Noto: tabela pronomo rilatanta al substantivo povas esti nur per finaĵo “u”.)

Klarigo （解说）:

世界语相关词表中用来指示或代替具体事物的代词都以“-u”结尾，因此这里的“tio”应该改为“tiu”。句中的“tiu”的作用是“用来代替前面已经出现过的名词，以避免重复”，具体地说，这里的“tiu”就是代替前面的“la interna aranĝo”(de la alilokaj drinkejoj)。

10. … eble ne povas servi la roboportantajn klientojn, …

→ … eble ne kapablas servi la roboportantajn klientojn, …

Klarigo （解说）:

世界语中的“povi”是个多义词。它既可以作“能，能够”讲（表示“有能力”），也可以作“可以”讲（表示有“权利”或有“权力”，或表示“被准许”，“有可能”等义）。审稿人建议将“povi”改为“kapabli”可能是为了在特定上下文避免产生歧义（povi的第一义项与kapabli同义）。

anniespera

11. Sed la robo … estis … kvazaŭ ne flikita nek lavita jam pli ol dek jarojn.

→ Sed la robo … estis … ŝajne ne flikita nek lavita jam pli ol dek jarojn.

Klarigo （解说）:

这里涉及到“kvazaŭ”和“ŝajne”两个词的词义辨析。“kvazaŭ”在这里相当于一个副词的作用，意思是“proksimume tiel, laŭŝajne, iamaniere”，即“近乎于，似乎可以这么说，以某种方式”；“ŝajne”的词义是“nur en ŝajna maniero, sed ne laŭ la realo”，即“（看上去）似乎，好像，仿佛”。我查了一下这句话的原文是：“穿的虽然是长衫，可是又脏又破，似乎十多年没有补，也没有洗。”看来审稿人的修改建议是恰当的。

12. Mi fariĝis des pli senpacienca.

→ Mi fariĝis ankoraŭ pli senpacienca.

Klarigo （解说）:

世界语中的“des”通常与pli或malpli连用，构成“ju (mal)pli … des pli …”（越…越…）。如果在没有“ju (mal)pli…）”的情况下，想要表达“越发”的意思，则应将“des pli”改为“ankoraŭ pli”或“eĉ pli”。例如：

过了中秋，天气越发凉快了。 Post la Aŭtunmeza Festo, la vetero fariĝas ankoraŭ pli malvarmeta.



她一听这话，越发不高兴了。 Aŭdinte tion, ŝi fariĝis eĉ pli malkontenta.



由此可见，审稿人建议将原译中的des改为ankoraŭ是必要的。

13. dekkelkaj (tiun formon Dresen ĉiam ŝanĝis en la formon “iom pli ol dek” aŭ proksimume dek”. Teo Jung ne proponis ŝanĝon. K-do Zee akceptis la ŝanĝoproponojn de Dresen, kvankam li trovis, ke Degenkamp ankaŭ uzis la formon “dekkelkaj” en sia traduko de la “Taglibro de Anne Frank”.)

Klarigo （解说）:

这里提出了一个值得讨论的问题。汉语中表示大于十的约数“十几”，怎样译成世界语才比较相宜。

我认为Dresen女士提出的“iom pli ol dek”无疑是比较确切的。“dekkelkaj”的译法似乎有点ĉinisma，因而Dresen女士认为需要修改，但Teo Jung对这一表达形式并没有提出异议。有趣的是在Degenkamp的译笔下也使用了这一形式。

我在Google上输入“dekkelk”和“dekkelkaj”搜索了一下，“dekkelkaj”几乎都只出现在中国人的世界语的文章或译文中。在柴门霍夫译的《Marta》中我们可以查到“La gracia, bele vestita, tridekkelk-jara virino …”的句子。另有Kabe译的《Faraono》中我们也可以查到“Oni kalkulis tie kelkcenton da domoj kaj dekkelkon da miloj da, loĝantoj”的句子。按新版《世界语插图大词典》（NPIV）“kelka”词条的Rim.3中说“kelk- uzeblas afikse por esprimi proksimuman nombron”（kelk- 可以作词缀用，表示约数）。例如：kelkdek voĉoj (Z) (= kelkaj dekoj da voĉoj); dekkelke da sekundoj (Z) (= dek kaj kelkaj sekundoj); tridekkelkjara (= havanta tridek kaj kelkajn jarojn)。但是，既然是表示约数，“kelkdek”，“kelkcent”，“kelkcent”等也可能表示“proksimume dek”，“proksimume cent”，“proksimume mil”等，因此还是避免使用这些形式，代之以“kelkaj dekoj”，““kelkaj centoj”，“kelkaj miloj”等不致造成歧义的说法。

14. … ju pli mi proksimiĝis al la destino.

→ … ju pli mi proksimiĝis al la celo.

Klarigo （解说）:

将“目的地”误译成“destino”可能是受了英语“假朋友”“destination”的影响。在英语中，“destination”可以作“目的地，指定地”或“目的，目标”讲，但世界语中的“destino”只作“命中注定的事，定数”讲。“目的地”译成世界语只能是“celo (de vojaĝo aŭ veturo)”或“celata loko”（也有 celloko 这样的说法）。

15. … tre ĝojis, sciante la revenon de lia sinjora moŝto …

→ … tre ĝojis, eksciinte la revenon de lia sinjora moŝto …

Klarigo （解说）:

分清“scii”和“ekscii”的用法区别，对于准确表达思想很重要。

“scii”是表示“知道”这一状态的持续性动词，“ekscii”的意思是“komenci scii; akiri scion pri io nova”（开始知道；获得有关某一新事物的新知识），由“ekscii”的定义我们可以看出，它表达的是由不知而到知的变化过程，这个过程不是持续性的，而是瞬间的。本句所表达是获知主人回来以后，非常高兴，所以应该改为“eksciinte”。

16. Estas nenio dum la vintro.

→ Estas nenio havebla dum la vintro.

Klarigo （解说）:

原译从逻辑上说是荒谬的。怎么会冬季什么也存在呢？这肯定与原文所要表达的意思不符。修改后在“nenio”的后面加“havebla”，意思是“什么东西也弄不到”，就合乎逻辑了。

17. … eliris kun li facilanime.

→ … eliris kun li senĝene.

Klarigo （解说）:

这里涉及“facilanime”和“senĝene”的词义辨析。按《世界语插图大词典》的释义，前者的意思是“agante sen sufiĉa pripensado, sen seriozeco”（轻率地，不严肃地，随便地），后者是“ne obeante konvenciajn trudregulojn”（不拘礼地，无拘束地，自然地）。通过这两个词的词义比较可以看出审阅者建议将“facilanime”改为“senĝene”是必要的。

18. … la korvo staras senmove … kun entirita kapo.

→ … la korvo staras senmove … kun altirita kapo.

Klarigo （解说）:

我查了这句话的汉语原文是“那乌鸦也在笔直的树枝间，缩着头，铁铸一般站着。”又查了这句完整的译文是“Ankaŭ la korvo staris senmove, kvazaŭ fandita el fero, inter la rekte disetenditaj branĉoj de la arbo kun altirita kapo.”比较原文和译文，我觉得译文字面上有问题。从句子的词序安排看，“kun altirita kapo”和前面的“arbo”直接相连，这就是说，“kapo”（头）应该是“arbo”（树）的，而按原文应该是“乌鸦”的“头”。我仔细思考了一下，如果译文在“kun altirita kapo”前加一个逗号，句意就清楚了：Ankaŭ la korvo staris senmove, kvazaŭ fandita el fero, inter la rekte disetenditaj branĉoj de la arbo, kun altirita kapo.（如果把 kun altirita kapo 适当前移，意思会更清楚些：Ankaŭ la korvo staris senmove, kvazaŭ fandita el fero, kun altirita kapo, inter la rekte disetenditaj branĉoj de la arbo.）

原译将“缩”字译为“entirita”在这里是不恰当的。“缩”字不是一概不可以译为“entiri”，那要看在什么场合下。在下面两句话中，“缩”字就只能译为“entiri”：

把头缩进皮领里 entiri la kapon en sian peltan kolumon



乌龟在遭到威胁时就把头缩到硬壳里。 Kiam la testudo estas minacata de danĝero, ĝi entiras la kapon en sian karapacon.


19. La kantado … antaŭ longe ĉesis …

→ La kantado … delonge ĉesis …

Klarigo （解说）:

这里涉及“antaŭ longe”（很久以前）和“de longe”（很久以来，已有很久）（请注意：按习惯通常应该将“de”和“longe”分写）。本句的的原文很可能就是“……早已停止”。这里改用“de longe”可能是为了强调“ĉesis”（停止）这一过去行为的状态到说话时为止还长久延续着。

anniespera

17. Se estus somero, ĝi propre kalkuliĝus kiel nenio stranga.

→ Se estus somero, tio ja estus konsiderata kiel nenio stranga.

Klarigo （解说）:

如果用“ĝi”，只能代替前面的“somero”；而从这个复合句的句意来看，代词应该是指前面整个分句的假设内容（假如是夏季），所以应该改用“tio”。另外，原译中的“propre kalkuliĝus”虽然意思并不错（kalkuli也可以作rigardi kiel讲），但不如“ja estus konsiderata”表达得明快。


18. … ne povas diri, ke ĝi ne estis io konektata kun la reformo por Vejĝuang.

→ … ne povas diri, ke ĝi ne estis en Vejĝuang io iel ligita kun la reformo.

Klarigo （解说）:

“konekti”虽然也有“连接”的意思，但通常只作电器术语使用。这里将“io konektata kun”改为“io iel ligita kun”甚为恰当。


19. En tiu tagoj, kiu iris al la urbo, estis nur la …

→ En tiuj tagoj iris al la urbo nur la …

Klarigo （解说）:

原名用复合句形式，毫无必要。改用简单句，句式简单明快，句意更加清楚。



20. La kvar aŭskultantoj sinreturne lin rigardis surprizite.

→ La kvar aŭskultantoj returnis sin kaj rigardis lin surprizite.

Klarigo （解说）:

这里所要表达的是两个并列的一先一后的动作：掉转身或回过头，然后看。将“sinreturne lin rigardis”改为“returnis sin kaj rigardis lin”句意更清楚，也更符合两个动作及其各自宾语之间的逻辑关系。


21. ordoni lin restariĝi (La originala teksto propre ne estas erara. La ŝanĝita verŝajne pli vaste uzata.)

→ ordoni al li restariĝi

Klarigo （解说）:

审稿人在括号中说原句本身并不错。但我以为在柴门霍夫笔下及物动词“ordoni”总是以接受命令的人作间接宾语（即由介词al引导），而以表达命令内容的名词或动词不定式作直接宾语。例如：

Ili ordonis al mi veni antaŭ la vesperiĝo. （Z）

Observu tion, kion mi ordonas al vi hodiaŭ. （Z）

Mi agis tiel, kiel estis ordonite al mi. （Z）

La kuracisto ordonis al li ripozon.


22. Oni devas fari ekzempligon al la publiko.

→ Oni devas doni nun ekzemplon al la publiko.

Klarigo （解说）:

原译中的“fari ekzempligon”令人费解。汉语中的“示范”或“作出或树立榜样”只能用“doni ekzemplon”来表达。


23. … ke la parolo celas al li.

→ … ke la parolo estas direktita al li.

Klarigo （解说）:

虽然按《世界语插图大词典》（PIV）的释义，“celi”的第二个义项有“direkti kritikon, parolatakon al iu”的词义，并收有例句“Ĉu tiu frazo ~as min?（这句话是说的我吗？）”，但如果只表达“话语是对某人说的”这一简单的意思，还用“la parolo estas direktita al iu”来表达为宜。


24. Laŭtkriante ili ĉirkaŭiĝis por rigardi.

→ Laŭtekriante ili ĉirkaŭstaris por rigardi. (Noto de Dresen: ĉirkaŭiĝis = igi ĉirkaŭita)

Klarigo （解说）:

Dresen的注解很中肯：ĉirkaŭiĝis = igi ĉirkaŭita，意思是“被围拢起来”，显然与所要表达的意思相反。“ĉirkaŭstaris”意思是“围拢在四周观看”，与译文所要表达的意思相吻合。另外，“Laŭtkriante”改为“Laŭtekriante”，便于发音，读起来很清晰。



25. Ŝi estis iom kolera en la vortoj, sed restas senrimeda ŝi nenion povis entrepreni.

→ Ŝiaj vortoj enhavas iom da kolero, sed ŝi nenion povis entrepreni.

Klarigo （解说）:

原句过于啰嗦，表达也不够明快，改变说法和去掉冗词后，译文简洁多了，句意也表达得更清楚。


26. … saltante sin kaŝis en la truon.

→ … forsaltante kaŝis sin en la truo.

Klarigo （解说）:

原句按字面理解是“跳着藏进洞中”。这有点不符合动作的实际情况。实际上这里所有表达的意思应该是“跳开”，所以审稿人将“saltante”改为“forsaltante”。但我以为，“forsalti”是瞬间动词（= subite foriĝi），“跳开”这一动作不可能持续的，所以如果改为“forsaltinte”似乎更合逻辑。另个，按柴门霍夫的使用习惯和《世界语插图大词典》中的用例，sini kasi或kaŝiĝi的表示藏匿场所的介词词组中的名词一律不用动向名词词尾“-n”。我们在用世界语写作或翻译的时候，应该尽可能按世界语的习惯方式来遣词造句。


27. nove alvenis …

→ ĵus estis alveninta …

Klarigo （解说）:

这里提出了一个值得讨论的问题，即汉语中“新来的”中的“新”字，是不是只用能“ĵus”而不能用“nove”来表达？翻开《世界语插图大词典》（PIV）我们可以在“nove”项下读到如下的例句：la nove veninta gasto; nove rikoltita rizo。所以，这里的nove不是非改为ĵus不可的。因为这里没有提供具体的上下文，我们无法对修改理由作深入的分析。


28. Mi povis nur sekvi de malproksime …

→ Mi povis ilin sekvi nur de malproksime …

Klarigo （解说）:

“sekvi”是一个多义词，作及物动词和不及物动词，意思和语法作用有所不同。表示“跟在某人后边”的意思时，加上宾语“ilin”是必要的。“nur”的词序改动也是必要的。世界语中的副词“nur”应该直接放在所强调的词的前面。例如：

Ĉi tie ni nur parolas Esperanton. 在这里我们只讲世界语。（强调谓语动词parolas，意思是：在这里只讲世界语，不做别的事或进行其他活动。）

Ĉi tie ni parolas nur Esperanton. 在这里我们只讲世界语。（强调Esperanton，意思是：不讲其他语言。）

Ĉi tie nur ni parolas Esperanton. 在这里只有我们讲世界语。（强调ni，意思是：只有我们讲世界语，其他人不讲。）

Nur ĉi tie ni parolas Esperanton. 我们只在这里讲世界语。（强调ĉi tie，意思是：不在别处讲，只在这里讲。）

本句改动后将“nur”放在“de malproksime”前，表明只从远处跟随他们。


29. La aromo de … sin blovetis kontraŭ niaj vizaĝoj.

→ La aromo de … alblovetis kontraŭ niajn vizaĝojn.

Klarigo （解说）:

动词“blovi”有及物和不及物两种用法。如果只表示空气的流动的吹，是不及物动词；如果利用空气的流动而产生某种效果，如把茶吹凉，吹乐器等，则可以带有宾语作不及物动词使用。这里的“alblovi”显然属于前者，不需要带有宾语“sin”。另外，介词词组“kontraŭ niaj vizaĝoj”只表示“对着我们的脸”的静态位置。这里所要表达的意思是香气扑面而来，是个动态过程，“kontraŭ”后面的“niajn vizaĝojn”应该加表示运动方向的动向格词尾“-n”。


30. Mi sentis iom laca.

→ Mi sentis min iom laca.

Klarigo （解说）:

与上一句相反，这里的及物动词缺少应有的宾语。在词组“senti sin laca”（感到自己累了）中“sin”是直接宾语，“laca”是宾语的表语，和“oni opinias lin saĝa”（人们认为他聪明）这句话的结构相同。

anniespera

31. … ŝi sidis kantadi.

→ … ŝi eksidis por kantadi.

Klarigo （解说）:

句中的两个动词“sidi”（应该是“eksidi”）和“kanti”连用所要表达的要么是先后的并列关系（两个动词之间加kaj连接），要么是其中一个用作谓语动词，另一个表示谓语动词的目的或伴随方式等。修改后的句子意思是“坐下来唱歌”，“唱歌”作为谓语动词“坐下来”的“目的”处理。另外，动词“sidi”表达的应该是“坐”的静止的持续状态，而“eksidi”则是瞬间动作，即“开始坐”，“坐下”的意思。这里宜改为eksidis (por …)。



32. Tio, pri kio Ŝuanghi estis plej maltrankvila, estis …

→ Ŝuanghi maltrankviliĝis nur pro tio, ke …

Klarigo （解说）:

原句用复合句结构，不如简单句结构简捷明快。从这里我们学得了一个重要原则：能用简单句表达的，决不要用复合句表达；能用朴素的词语表达的，决不用华丽的辞藻表达。这与我们的先哲孔子所提倡的“辞达而已矣”的思想是一致的。


33. Ĉiuj iris al siaj respektivaj hejmoj.

→ Ĉiu iris al sia respektiva hejmo.

Klarigo （解说）:

从本句的修改中我们也同样学得了一条经验：能用“ĉiu”表达的，应避免使用“ĉiuj”。这里用“ĉiu”作主语，省却了四个多余的表示复数的字母“j”，而且句子的意思表达得更明快。



34. La mieno de … plivigliĝis ol ĉe la alveno, …

→ La mieno de … iĝis pli vigla ol ĉe la alveno, …

Klarigo （解说）:

将“plivigliĝis ol”改为“iĝis pli vigla ol”是必要的，因为“ol…”通常只用于形容词或副词的比较句中，而本句中的“plivigliĝis”从语法上看不再是比较级的形容词，而是由词根加准前缀和后缀构成的派生词。


35. ŝtele admonis

→ kaŝe admonis

Klarigo （解说）:

“ŝtele”虽然也可以表达“kaŝe”（暗暗地）的意思，但从《世界语插图大词典》给它的释义（kaŝe kaj sekrete, kvazaŭ ŝtelisto）看，改用“kaŝe”代替“ŝtele”，可以避免因联想产生的贬义色彩。



36. … vokis la kelneron alporti taseton kaj manĝbastonetojn, …

→ … vokis la kelneron, petis alporti taseton kaj manĝbastonetojn, …

Klarigo （解说）:

句子所要表达的意思是“叫侍者拿来杯子和筷子”。我以为原译的句式并不违反柴门霍夫的用法。按《世界语插图大词典》给“voki”的第二个释义“laŭtigi la voĉon, por komprenigi al iu, ke li venu aŭ ion faru”（大声叫某人过来或叫做某事）和这一义项下给出的例句“oni vokas la bovon ne festeni, sed treni (Z)”（把牛叫来不是让它赴宴，而是叫它拉车）来衡量，原句不是非改不可的。



37. Tiuj floroj venis el alia urbo.

→ Tiujn florojn oni transportis el alia urbo.

Klarigo （解说）:

原句在语法上和句子结构上都是正确的。之所以这样修改，可能因为按上下文的要求这里应该用“transporti”代替“veni”，以表达花是“从另一城市运来的”。


38. … ke mi povus manĝi por tuta tago.

→ … ke ĝi sufiĉus por la tuta tago.

Klarigo （解说）:

原译句意表达得不清楚。“manĝi”的宾语也没有表达出来。修改后的句子一看就能明白，是指“够吃一整天”。


39. … okule akompanante ŝin eliri mem solece el …

→ … okule akompanante ŝin, dum ŝi mem solece eliris el …

Klarigo （解说）:

原译是想表达“目送着她孤身一人走出……”这样的意思。问题出在“akompani”是否可以像原译那样直接连用另一动词。在《世界语插图大词典》（PIV）的“akompani”词条中我们找不到这样的用例，在我的自备的语库中也只找到这样的例句：

Ili akompanis ilin ĝis ilia domo.

Mi akompanos vin al la nova loĝejo.

La funebra kanto, kiu akompanis vian patron al la tombo.

Mia beno vin akompanadu!

akompani ion per la okuloj

Ŝi akompanis lin per rigardo malvarma kaj moka.

Ŝiajn rapidajn paŝojn akompanadis zorgoplena rigardo de patrino.

Dio akompanas nin trans la morton!

在我编写的《汉语世界语大词典》“送”字词条下，带有“送”字的句子，都用适当的方法避免类似汉语中的两个动词连用的译法。例如：

送某人到车站 akompani iun ĝis la stacidomo

把客人送到门口 akompani vizitanton ĝis la pordo; elakompani vizitanton

送某人回家 akompani iun hejmen

学校离家远，我得每天送孩子上学。 Ĉar la lernejo estas malproksime de mia hejmo, mi devas akompani mian infanon al la lernejo ĉiun tagon.

按上面的分析，我以为修改后的句子，在结构上是符合世界语的习惯用法的。


40. insultas kalvan ŝteliston antaŭ senhara bonzo.

→ insultas kalvan ŝteliston en ĉeesto de senhara bonzo.

Klarigo （解说）:

“当着某人的面”不可译为“antaŭ iu”，而应译为“en ĉeesto de iu”。例如：

当着大家的面把这件事谈一谈。 Parolu pri tio en la ĉeesto de ĉiuj.

请把钱当面点清。 Bonvolu kalkuli la monon en mia ĉeesto.

anniespera

41. Mi aldonu por vi varman akvon.

→ Mi aldonos por vi varman akvon. (aŭ: Ĉu mi aldonu …？)

Klarigo （解说）:

汉语中的“我来给你加热水”译成世界语应该用将来时。如果用动词用命令式词尾，则表示一种意愿，有强加于人的意味，不妥。如果改为“Ĉu mi aldonu …？”，句子就改变为询问对方是否有要我为你加热水的意愿，语气就婉转得多了。



42. Tia afero estis scivoliga novaĵo por ĉiuj en tiu dezerta monta vilaĝo.

→ Tia afero vekis scivolon de ĉiuj en tiu dezerta monta vilaĝo.

Klarigo （解说）:

“estis scivoliga novaĵo por ĉiuj”显然不如“vekis scivolon de ĉiuj”简洁。


43. … loko por kvar personoj estis ellasita ĉe la sidbreto.

→ … loko por kvar personoj estis liberigita sur la sidbreto.

Klarigo （解说）:

“把某个地方腾出来”译成世界语是“fari (libera) lokon por iu aŭ io; liberigi”而不是“ellasi”（让…出来；放出）。另外，“ĉe la sidbrito”的意思是“紧挨着供人坐的搁板”，改为“sur la sidbreto”就能准确地表达“在长条搁板上腾出供四个人坐的地方来”。

anniespera

49. aŭditorio



→ salono (Noto de Dresen: aŭditorio pli = lekciejo)



Klarigo （解说）:



“aŭditorio”指大学里用来讲课的教室，如果不是授课用的，则应改用普通用词“salono”。



50. okupata (en senco de “mang”)



→ okupita (Tiun ŝanĝon proponis ankaŭ Jung.)


Klarigo （解说）:


“我忙”译成世界语，有人译为“Mi estas okupita”，也有人译为“Mi estas okupta”。


关于这个问题，一直有所争论。国外世界语者在上个世纪五十年代末和六十年代初曾在世界语刊物上就“-ita”和“-ata”问题展开过一次学术讨论。有人倾向使用“-ita”，也有人倾向使用“-ata”，两派发表了大量文章，各执己见，争持不下，都没能说服对方。现在仍然有人在应该使用“-ita”的情况下由于受母语的影响而倾向于使用“-ata”。


其实，柴门霍夫在他的《Lingvaj Respondoj》中对这个问题早有专文论述。他认为，当我们要表达“我忙”这一意思时，应该说“mi estas okupita”，而不说“mi estas okupata”，因为前者不仅指明是某事已使我忙碌，而且还表示忙碌的状态在所涉及的时间里还在继续着；后者只单纯说明某事使我忙碌这一事实。柴门霍夫在论述了“-ita-ata”这个问题后，在文章结尾处这样说：


“Pri la vorto ‘okupi’ mi devas ripeti tion, kion mi diris pri multaj aliaj lingvaj demandoj: ĉiufoje, kiam la logiko ne donas al ni respondon tute klaran kaj senduban, kiu ne ofendus nian lingvan senton, ni devas peni konformigi nin al la ekzistantaj kutimoj; kaj la kutimo de la popoloj, kiel mi supre montris, postulas, ke ni diru ‘mi estas okupita’.”（谈到“okupi”这个词，我应该把我在谈论其他语言问题时曾经说过的话重复一遍：每当逻辑不能给我们以不违背我们语感的明确答案时，我们就应该努力使们的语句符合现存的习惯；而正如我上文指出的那样，民族语的习惯要求我们使用“mi estas okupita”这样的表达形式。）


阅读柴门霍夫的作品，我们可以发现被动分词“-ita”的使用频率大大超过“-ata”，这也许是因为柴门霍夫受母语和他熟悉的几种外语的习惯的影响。既然我们都把柴门霍夫的作品看作世界语文体的典范，我们就应该在不违背逻辑的前提下尽可能模仿他的语言习惯和用法。所以，我个人倾向于在使用“-ita”和“-ata”犹豫不决的时候，依据上述原则选用前者。

51. Mi jam decidis forveturi la sekvantan tagon ĉiel ajn.


→ Mi jam decidis ĉiuokaze forveturi la sekvantan tagon.


Klarigo （解说）:


汉语中的“无论如何”和“不管怎样”，按《现代汉语词典》（第5版）的释义，表示不管条件怎样变化，其结果始终不变。但在实际使用中，译成世界语可以有多种方式。例如，可以译为ĉiaokaze; ĉiuokaze; kio ajn okazas; je ĉia kosto; ĉiel; kiel ajn; ĉiaokaze; malgraŭ ĉio等。下面举几个译例：


你无论如何得来一趟。 Kio ajn okazos, venu al mi. 或 Ĉiaokaze vi devas veni al mi.


我无论如何得把丢失的文件找到。 Je ĉia kosto [Ĉiel] ni devas retrovi la perditan dokumenton.


咱们无论如何也要把他救活。 Ni devas ĉiakoste [ĉiel] savi lin.


我们无论如何不能急躁。 Ĉiaokaze ni ne devas esti malpaciencaj.


不管怎样我不想去。 En ĉia okazo [Ĉiaokaze] mi ne volas iri.


原译用“ĉiel ajn”这和形式是不规范的，具体说，“ajn”是多余的词，因为“ĉiel”本身已经有“以各种方式”、“千方百计”的意思了。本句所表达的意思应该是“我已经决定第二天无论如何（即在任何情况下）都要乘车（或船）离去。”所以，我认为如果将句中的“ĉiuokaze”改为“ĉiaokaze”可能更符合原意。


52. ĉia hezitado aŭ kalkulado ne elportos tri demandojn.


→ ĉia hezitado aŭ kalkulado ne eltenos tri demandojn.

Klarigo （解说）:

这里涉及两个同义词“elporti”和“elteni”的词义辨析。虽然这两个词都有“忍受”的引申义，但它们的词义和用法有区别。《世界语插图大词典》（PIV）给前者的释义是：“havi sufiĉan moralan forton, por ne esti premegata de”（有足够的精神力量，不致过度在精神上受折磨或苦恼）。这个定义向我们指明，“elporti”只能用于主语是“人”（或其他有知觉的事物）的情况下；“elteni”则不同，既可用于物，也可用于人。请看PIV给它的定义：“rezisti, plu resti sencede antaŭ atako”（抵抗攻击和侵害，不退让）和“pacience toleri, persiste elporti”（忍受，承受）。使用“elteni”时，主语不一定要求是“人”。本句的主语是ĉia hezitado aŭ kalkulado，所以不宜用动词“elporti”。


53. mankebla


→ malhavebla


Klarigo （解说）:


汉语中“不可缺少的”译成世界语应该是“nemankigebla”或“nemalhavebla”，“可以缺少的”当然就应该是“mankigebla”或“malhavebla”。世界语中的“manki”（缺少）是一个不及物动词，而后缀“-ebl”通常用于及物动词词根后，因而用“mank”加后缀“-ebl”构成派生词前，应该先在词根“mank”后加后缀“-ig”，使它成为及物动词。因此，我认为，原译如果改成“mankigebla”，也是可以的（malhavebla = mankigebla）。

54. Mi iom post iom plifaciliĝis dum la meditado.


→ Mi iom post iom sentis plifaciliĝon dum la meditado.


Klarigo （解说）:


世界语中的“facila”作心情“轻松”讲，只是一种感觉。《世界语插图大词典》给出了如下的例句：


li sentis sin tiel facila, ke li povis kviete ekdormeti (Z) 他心里感到轻松，便安静地睡着了。


kun facila koro 怀着轻松的心情


可能考虑到这个原因，审稿人建议将原译“Mi iom post iom plifaciliĝis …”改成“Mi iom post iom sentis plifaciliĝon …”。但我认为，原句如果不改，也是可以的。


55. devojiĝante


→ deflankiĝante (en senco de “raodao”) (Noto de Dresen: ordinare devojiĝante = erariri.)


Klarigo （解说）:


正如审稿人Dresen指出的，“devojiĝi”的词义是“deflankiĝi de la ĝusta vojo”，即“偏离正道，走上歧途”的意思。但审稿人建议将“devojiĝante”改为“deflankiĝante”，而且注明是“raodao”（绕道）的意思。这有点令人费解。汉语中“绕道”的意思是“不走最直的路，改由较远的路过去”。译成世界语应该是“fari ĉirkaŭiron [ĉirkaŭvojon]; ĉirkaŭiri; preni malrektan vojon”而不是“deflankiĝi”。例如：


前面有个水库，我们得绕道过去。 Troviĝas artefarita lago antaŭ ni. Ni devos fari ĉirkaŭiron.


你不要一遇到困难就绕道走。 Ne ĉiam penu eviti malfacilaĵojn per ĉirkaŭiro.


56. … supreniris al la malgranda etaĝo. Ĉi tiu etaĝa ĉambro estis …


→ … iris al la malgranda supra etaĝo. Ĉi tiu ĉambro sur la supra etaĝo estis …

Klarigo （解说）:


前一句的原译和修改后的句子，并没有本质上改变。我以为，如果改为“iris sur la malgrandan etaĝon”可能更好些。后一句中的“etaĝa”虽然没有收进《世界语插图大词典》中，但我们可以确定它的词义是“有楼层的”。这个词可以用来修饰“domo”。比如说“楼房”可以译为“(plur)etaĝa domo”或“etaĝdomo”。双层的公共汽车在世界语中是“etaĝa buso”。但“ĉambro”是不宜用“etaĝa”修饰的，所有第二句修改成“Ĉi tiu ĉambro sur la supra etaĝo estis”是必要的。


57. … devas esti jam forputrinta …


→ certe estas jam forputrinta …


Klarigo （解说）:


“devas esti”表示在逻辑上所作的可能性的判断，意思是“可能是”，“大概是”， “想必是”，而“certe estas”则表示“肯定是”。

58. plej malfacile putrigebla


→ plej malfacile putrebla (Noto de Tikos: putri estas verbo netransitiva, sekve nekunigebla kun –ebl-. Eble taŭgas ĉi tie “malplej putrema”.)


Klarigo （解说）:


Tikos建议用“putrema”来代替“putrigebla”，是可取的。原则上，“-ebl”应该用在及物动词后，但《世界语插图大词典》在“ebl”词条中特意加上了一个注解：La pasiva senco de ebl estas tiel forta, ke ĝi iafoje atribuas tiun sencon eĉ al verboj netransitiva.（ebl的被动语义是如此强烈，以至它有时也将这一被动语义赋于一些不及物动词）。例如： irebla 可行的路，nerevenebla vojo 走不回来的路，不归路，nevelkebla (= nevelkema) 不凋谢的爱情，等。



59. Ili iom post iom similis al tiuj de la Lju Vejfu, kiun mi konis en la pasinteco.



→ Ili iom post iom eksimilis al tiuj, kiujn havis tiu Lju Vejfu, kiun mi konis en la pasinteco.


Klarigo （解说）:

“simili”（和…相似）是一个表示状态的静态动词。本句中它有了一个表示“逐渐”的变化过程，因而就有必要在“simili”前加前缀“ek-”，表达“开始逐渐和…相似”。修改后将“la Lju Vejfu, kiun …”中的“la”改为“tiu”是为了和后面的关系代词“kiun …”相呼应。


60. Ĉion ŝi faris kompetente.

→ Ĉion ŝi faris lerte.

Klarigo （解说）:

这里涉及“kompetente”和“lerte”的词义辨析。在同《世界语插图大词典》中，“kompetenta”的意思是“kapabla ĝuste solvi aferon aŭ plenumi taskon aŭ oficon, pro sufiĉaj tiurilataj scioj”（有能力正确处理事务、完成任务或履行职务），“lerta”的词义是“kapabla facile kaj laŭcele fari ion pro rapideco kaj fleksebleco de siaj movoj”（能够很容易并符合要求地迅速灵活地做好一件事）。通过词义比较，我们可以看出本句将“kompetente”（能干地，能胜任地）改为“lerte”（灵巧地）的原因。

anniespera

61. Fine mi lasis min persvadita kaj akceptis la inviton.



→ Fine mi lasis min persvadi kaj akceptis la inviton.



Klarigo （解说）:



这句话的中文意思容易理解：“我最终被说服，接受了邀请。”从字面上看“mi lasis min persvadita”（我让我被说服）是合乎逻辑的。但审稿人却建议改为“mi lasis min persvadi”。这个建议是正确的，符合世界语的习惯用法的。这两种说法，前者符合逻辑和语法，后者符合世界语的语言习惯。是遵循逻辑还是遵守约定俗成的语言习惯？在两者选一的情况下，我们宁可选取后者。



我们来看一看《世界语插图大词典》（PIV）是怎样阐述这个问题的。该词典在“lasi”词条第6义项Rim.3中这样说：“Kiam la subjekto de la infinitivo estas la sama, kiel tiu de ‘lasi’, la infinitivo akiras pasivan sencon”（当不定式的主语与lasi的主语相同时，则不定式获得被动含义）。接着便举出如下的例句：



Mi lasis min kapti. (Z) 我让我被捉住。(kapti = (esti) kaptita)



Ŝi lasis sin peli de la ondoj, kien ili volis. (Z) 她让自己随着波浪漂流。



Pacience ŝi lasis sin levi sur la dorson de la ĉevalo. (Z) 她忍耐着让自己被抬到马背上。



Nur tre malmultaj lasis sin kapti per lertaj vortoj. (Z) 只有很少的人被花言巧语所骗。



Ĉi tiu viro ne lasis sin fortimigi. (Z) 这个人没有被吓走（直译为：不让自己被吓走）。



Li ne lasis sin konsoli. (Z) 谁也劝不了他（直译为：他不让自己被劝慰）。



La ĉefpastro ne lasis sin distri de siaj ideoj. (Kabe) 祭司长不让自己分神。



Ŝi lasis sin trompi de li. 她被他骗了（直译为：她让自己被他骗了）。



顺便说一下，这样的句式在法语、德语、俄语等语言中是常见的。比如我就在法语中见到过这样的句子：



la prisonniere s’ est laisse entraîner par les agents de police. (La malliberulino lasis sin fortreni de la policanoj.) 那名女犯人任凭警察把她拖走了。



这种句式简单灵活，富有表现力，所以被广泛引进世界语中并深受世界语文体家们的喜爱。这也算是语言中约定俗成的一个规则吧？只要留意，多查《世界语插图大词典》，慢慢也会习惯的。



62. … sed malgraŭ ĉio ili estis faritaj el veluro.



→ … sed certe ili estis faritaj el veluro. (Noto de Jung: Kial “malgraŭ ĉio”? Eble: ĉiuokaze aŭ certe.)



Klarigo （解说）:



我们先得弄清“malgraŭ ĉio”这个词组所表达的意思。《世界语插图大词典》没有给这个词组提供任何信息。我们只能从柴门霍夫和其他优秀文体家的作品中的具体用例中体会它的语义：



Suferi mizeron mi devas, sed toleri ofendojn malgraŭ ĉio mi ne povas. (Z)



Kiom multege da pacienco oni bezonas posedi, por malgraŭ ĉio ne lasi fali la manojn! (Z)



Malgraŭ ĉio la afero ĉion kuraĝe eltenis kaj stariĝis fine sur fortaj piedoj.



Mi malgraŭ ĉio ĝin venkos. (Z)



Do, malgraŭ ĉio mi klopodu konduti ĝentile.



Malgraŭ ĉio, kuraĝon!



从以上六个例句中我们可以归纳出它的语义大致相当于汉语的“不管怎样”，“仍然”，“然而” (= tamen 但词义比malgraŭ tio强)



审稿人之所以建议将“malgraŭ ĉio”改为“certe”（肯定地），可能是由上下文的意思决定的。



63. Pro tio mi restas ĉi tie unu tagon pli.



→ Pro tio mi restas ĉi tie unu plian tagon.



Klarigo （解说）:



“unu tagon pli”这样的说法不符合世界语习惯。“pli”用在后面，似乎只见于“nenio pli”的说法。例如：“如此而已，岂有他哉”可以译为“Tio estas ĉio, kaj estas nenio pli”。



“unu plian tagon” = unu aldonan tagon.



64. … sciigis lin, ke …



→ … sciigis al li, ke …



Klarigo （解说）:



原译给及物动词“sciigis”安排了两个直接宾语是不妥当的。修改后将“al li”作间接宾语处理，而保留由“ke”引导的分句作直接宾语从句。



65. ĉiuj kuntiris sian kolon.



→ ĉiuj levis siajn ŝultrojn. (Noto de Dresen: Kuntiri la ŝultrajn muskolojn, sed kolon?”



Klarigo （解说）:



这是一个很有趣的翻译问题。汉语中习惯说“缩起脖子”，而按事理来说，脖子是由颈椎构成的，是不可能随意伸缩的。难怪审稿人Dresen提出疑问：是收缩（kuntiri）肩部的肌肉还是脖子？实际上，我们看上去的缩脖子，只是耸肩（levi la ŝultrojn）的动作而已。


66. … levis la fragmitan trunketon de li ludata, …



→ … levis la fragmitan trunketon, per kiu li ludis, …



Klarigo （解说）:



这里涉及“ludi”这个动词的搭配用法的问题。“ludi”可以作及物动词也可以作不及物动词。作及物动词用，它的宾语通常是表达游戏内容和游戏种类的词语，如ludi blindulon (aŭ: blindoludon) 捉迷藏, ludi hejman vivon 过家家，ludi briĝon 玩桥牌，等。表示游戏手段或玩具的词，通常用介词“kun” 或“per”引导。例如：ludi kun sia pupo 玩洋娃娃，ludi kun koto 玩泥，ludi perfingre pri ŝiaj haroj用手指玩她的头发，ludi per vortoj 玩文字游戏，等。本句中的“fragmita trunketo”（芦苇茎）只起玩具的作用，所以审稿人建议将句子中改为“… trunketon, per kiu li ludis”，是恰当的。



67. Lia vizaĝo sulkiĝis kiel sekigita oranĝo.



→ Lia vizaĝo sulkiĝis kvazaŭ sekiĝinta oranĝo.



Klarigo （解说）:



这里涉及“sekigita”和“sekiĝinta”所表达的词义之间的细微差别。前者是由词根加“-igita”构成，表示是因人为或外来因素使之干燥的，后者由词根加“-iĝinta”构成，表示是自然变干的。人们当然不会故意让橙子变干的，肯定是由于存放久了自己变干的。



68. pasteĉoj nevaporiĝantaj



→ pasteĉoj nevaporantaj



Klarigo （解说）:



“vapori”本身就是不及物动词，意思是“冒热气”。“pasteĉoj nevaporantaj”的意思就是“不冒热气的馅饼”。



69. … kiu detordas sin al la ekstero …



→ tiel ke ĝi turnas sin for de la spektaklo …



Klarigo （解说）:



我没有查到这句话的汉语原文。但从字面上看原译“… detordas sin al la ekstero”所表达的意思令人费解。“tordi”的意思是“捻”、“搓（绳子）”，转义为“扭曲”、“歪曲”，用这个词根组成的句子“… detordas sin al la ekstero”是难以理解的。修改后的句子至少在字面是容易理解：转身离开那个表演场面。（原译中sin tordas表达的是“扭着身体”，即上身下身作相反方向运动。）



70. haltanta fore de dekkelkaj pordoj



→ haltanta fore, post pli ol dek pordoj


Klarigo （解说）:


我没有查出这句话的汉语原文。从字面看，原译表达的意思不清楚。“fore de”的意思是“在远离某处的地方”，“haltanta fore de dekkelkaj pordoj”应该理解为“在远离十几道门的地方停着的”。按这个意思的衡量，修改后的句子似乎更准确一些，读下来也更上口一些。

anniespera

71. Li fariĝis iom indigna kaj sufiĉe malpacienca en la mieno.



→ Li fariĝis iom indigna kaj lia mieno sufiĉe malpacienca.



Klarigo （解说）:



应该说原译在语法上并没有错误，只是不如修改后的句子用lia mieno作主语在表达上更直接，更明快。



72. jen proksimume sama jen ne, …



→ kelkloke proksimume la sama, aliloke ne …



Klarigo （解说）:



这里涉及“jen … jen …”的基本用法问题。按《世界语插图大词典》的释义，这组相关连词的作用是“uzata por esprimi, ke du ebloj efektiviĝas alterne (unufoje … alifoje …)”（用来表达两种可能的交替实现，相当于“一会儿…一会儿…”，“时而…时而…”）。例如：



Li trinkas jen teon, jen kafon. 他时而喝茶，时而喝咖啡。



Jen ŝi kantis, jen ŝi dancis. 她一会儿唱歌，一会儿跳舞。



Li skribadis jen per krajono, jen per plumo. 他时而用铅笔写，时而用铅笔写。



从上面的释义和例句来看，“jen … jen …”只用于时间意义，而不用于空间意义上。



从本句修改后的句子看，这里涉及的不是时间意义，因而用“kelkloke … aliloke”（某几处…另几处…）来代替。



73. La plafono estis el flaviĝinta kalko, en ties centro estis reliefa cirklo, …



→ La plafono estis el flaviĝinta kalko, en ĝia centro estis reliera cirklo, … (Noto de Jung: ĝia = de la plafono, ties = de la kalko)



Klarigo （解说）:



这里涉及到代词ties的一种特殊的替代作用uzata tiam, kiam ĝi reprezenti vorton, kiu ne estas la subjekto de la antaŭa propozicio （用来代替前句中不作主语的词）。例如：



La infano ludis kun sia pupo, kaj subite ties kapo frakasiĝis. 那孩子玩着玩具娃娃，突然玩具娃娃的头破碎了。（句中用“ties pupo”，指玩具娃娃的头；如果用“ĝia kapo”则指“那孩子的头”＝ la kapo de la infano。）



本句中显然指的是天花板的中央，所以应该改为ĝia centro。


转自http://www.elerno.cn/bbs/dispbbs.asp?boardID=9&ID=3153&page=3