“《鲁迅小说集》世界语译稿修改建议”

anniespera

《鲁迅小说集》世界语译稿修改建议

方善境先生搜集整理

王崇芳解说

温晋根审阅

anniespera

§05-028
nove lavita; nove razita
→ ĵus lavita; ĵus razita (Noto: aŭ antaŭ nelonge)
Klarigo （解说）:
原译中的“nove lavita”和“nove razita”中的“nove”是否一定要改成“ĵus”值得探讨。请参阅“《鲁迅小说集》世界语译稿修改建议（文笔的清晰、流畅、简洁和优美）”中的第27条。另外，汉语中的“新剃的（头）”、“新刮过的（脸）”在世界语中也可用“freŝe razita”来表达。（温按：这些不同的表达法并无对错之分，只是不同作者的偏好与风格的不同而已。）

anniespera

§05-027

Sed kontraŭ li alvenis …
→ Sed renkonte al li alvenis …
Klarigo （解说）:
汉语中的“朝着”或“迎着”某人走来，通常用“renkonte al”来表达。例如：
朝着（或迎着）某人走去 iri renkonte al iu
迎面走上去同他们打招呼 iri renkonte al ili por ilin saluti
鸟儿迎着太阳飞翔。 La birdoj flugas renkonte al la suno.

anniespera

§05-026
… li plie vojaĝis al Japanio.
→ … li plue vojaĝis al Japanio.
Klarigo （解说）:
这里涉及“plie”和“plue”的词义辨析问题。我们先来辨析一下“pli”和“plu”的词义：
副词pli表示更高的程度，一般要与ol连用，构成形容词或副词的比较级。例如：
lakto estas pli nutra, ol vino 牛奶比葡萄酒富有营养。
Lingvo arta estas almenaŭ kvinoble pli facila ol ĉia lingvo natura. 人造语比任何一种自然语至少容易五十倍。
Ili parolas en Esperanto unu pli bone ol la alia. 他们世界语一个比一个说得好。
Mi ne deziras pli da kafo. 我不想喝更多的咖啡。

副词plu表示动作或状态在时间上的延续。例如：
li volis paroli plu, sed ŝi haltigis lin. 他要继续讲下去，但她阻止了他。
Estas necese teni ĉi tion plu en sekreto. 有必要继续保守这件事的秘密。
Mi lin ne vizitos plu. 我不再去看望他了。
Mi ne deziras plu kafon. 我不再想喝咖啡了。
plu还可以表示空间上的更进一步、更远。例如：
Iru ankoraŭ unu paŝon plu! 请往前再走一步！
Se vi legus plu, vi vidus, ke la fino estas pli interesa. 假如你再往下读，你就会发现结尾更有趣。
Ĝis tie, kaj ne plu. 走到那里就别再走了。
请注意下列句中pli和plu在意思上的区别：
Kuru pli rapide! 跑得更快些!
Kuru plu rapide! 继续快跑！
Mi jam faris pli, ol vi, kaj mi ne faros plu. 我已经做得比你多了，我不再做了。
有时pli和plu的意思很接近，这时需要区分它们的细微差别。例如：
La aeroplano leviĝis pli alten. 飞机升得更高。
La aeroplano leviĝis plu alten. 飞机继续升高。
Li volis diri ion pli. （除了已说的之外）他还想说一些话。
Li volis diri ion plu. 他想再说一些话。（继续说下去）

现在我们再来看一看“plie”和“plue”的词义区别：按《世界语插图大词典》的释义前者的意思是“krom tio”（此外），后者的意思是“laŭ plua maniero”（即表示“表示动作或状态在时间上的延续”和“空间上的更进一步、更远”，相当于汉语的“又，再，继续”等。因此，审稿人建议将本句中的“plie”改为“plue”是完全必要的。

anniespera

§05-025
Tio estis la plejaĝa filo de Kian, ankaŭ la homo plej abomenata de A-Q.
→ tio estis la plejaĝa filo de Kian, samtempe la homo plej abomenata de A-Q.
Klarigo （解说）:
将“ankaŭ”改为“samtempe”，是必要的，这种改动在意思上很微妙，常被人忽略。世界语中的“ankaŭ”表达的是“plie; krome; tiel same”（此外；如此同样地）；汉语中的“也”，按《现代汉语词典》（第5版）的释义是“表示同样”。假如本句前面说的“Tio estis la plej malica  filo de …”，后面用“ankaŭ …”，就顺理成章了。而原句中的“la plejaĝa filo”（长子）和“la homo plej abomenata”在性质上并无共同之处，因此不宜用“ankaŭ”。审稿人建议改为“samtempe”是恰当的。

anniespera

§05-改正误用的或难理解的词语和表达方式
§05- Ŝanĝo de vortoj kaj parolturnoj neĝustaj, netaŭgaj, malfacile kompreneblaj aŭ nekutimaj

anniespera

§05-001
… bonvenigis la Revolucian Armeon en la urbon.
→ … bonvenigis la Revolucian Armeon en la urbo. (Noto de Dresen: aŭ: bonvenige invitis en la rubon.)
Klarigo （解说）:
本句的所要表达的意思显然是“欢迎革命军进城”。按汉语的思维方式，似乎“en la urbo”中的“urbo”应该加表示运动方向的动向格词尾“-n”。但世界语中的动词bonvenigi没有这样的习惯用法。这要先从“bonvena”和“bonvenigi”的含义说起。按《世界语插图大词典》（PIV）的释义，前者的意思是“afable akceptata”（被亲切地接待），即“受欢迎的””，后者的意思是“montri al iu per paroloj aŭ mieno, ke li/ŝi estas bonvena”（用话语或面部表情向某人表示他或她是受欢迎的），相当于汉语“欢迎某人”的意思。从世界语的释义来看，“bonvenigi”并没有“使…进入某地”的语义。实际上，人们在城里向革命军表达欢迎之情，意味着革命军已经进入城里了。从这一个意义上说，“urbo”也没有必要再加动向格词尾。
汉语中的“欢迎您！”可以有两种表达方式：Estu bonvena. 或 Bonvenon al vi!
“欢迎您到北京来!”则应译为：Bonvenon al vi en Pekino! （= Ni deziras al vi bonvenon en Pekino.）

anniespera

§05-002
… la vastaj revoluciaj junuloj …
→ … la vastaj rondoj de revolucizj junuloj …
Klarigo （解说）:
汉语中我们可以说“广大革命青年”，但在世界语在“vastaj”不能直接修饰“junuloj”。这是由于汉语的“广大”的意义与世界语的 vasta 并不完全对等。当“广大”表示“人数众多”作修饰语时，我们可按具体情况在译文中作相应的处理。例如：
广大人民群众 la vastaj amasoj de la popolo
广大干部 grandaj nombroj da kadroj
广大读者 la granda leganta publiko
广大发展中国家 grandnombraj disvolviĝantaj landoj

anniespera

§05-003
… elkontrastis la agadojn de la roluloj.
→ … montris la kontraston de la agadoj de la roluloj.
Klarigo （解说）:
将译文改为“montris la kontraston de …”（表现出……的对比）易于理解。原译用“elkontrasti”，而且作及物动词使用，令人费解。“kontrasti”原本是不及物动词，意思是形成对比，形成对照。“elkontrasti”我只在《世界语插图大词典》（PIV）的“fono”（背景）一词的释义中读到过。请看：
fono: efektive ebena aŭ pro malproksimeco ŝajne ebena parto, el kiu io elreliefiĝas aŭ elkontrastas.（实际上平面的或由于距离远看上去像是平面的部分，某物突出于这一平面或与其形成对比）
可以看出上面的“elkontrasti”是作不及物动词用的。

anniespera

§05-005
… la resto, kiun mi ne sukcesis forgesi, fariĝis la deveno de “Krioj”.
→ … la resto, kiun mi ne sukcesis forgesi, fariĝis la origino de “Krioj”. (Noto de Dresen: Mi cerbumis pri la vorto deveno – verŝajne devas esti origino.)
Klarigo （解说）:
Dresen女士说，她经过思考，还是觉得应该用“origino”代替“deveno”。这句译文的原文是“这不能全忘的一部分，到现在便成了《呐喊》的来由。”其实，“来由”译成“origino”和“deveno”都是可以的。《世界语插图大词典》（PIV）给“deveno”的释义是“origino, de kiu iu aŭ io devenas”，可见这两个词的词义并没有什么差异。柴门霍夫曾写过一篇文章谈世界语的由来，文章标题就是“Pri la Deveno de Esperanto”。由此我们可以看出，原译中的“deveno”不一定非要改为“origino”。