“《鲁迅小说集》世界语译稿修改建议”

anniespera

§05-018
… la korvo staras senmove … kun entirita kapo.
→ … la korvo staras senmove … kun altirita kapo.
Klarigo （解说）:
我查了这句话的汉语原文是“那乌鸦也在笔直的树枝间，缩着头，铁铸一般站着。”又查了这句完整的译文是“Ankaŭ la korvo staris senmove, kvazaŭ fandita el fero, inter la rekte disetenditaj branĉoj de la arbo kun altirita kapo.”比较原文和译文，我觉得译文字面上有问题。从句子的词序安排看，“kun altirita kapo”和前面的“arbo”直接相连，这就是说，“kapo”（头）应该是“arbo”（树）的，而按原文应该是“乌鸦”的“头”。我仔细思考了一下，如果译文在“kun altirita kapo”前加一个逗号，句意就清楚了：Ankaŭ la korvo staris senmove, kvazaŭ fandita el fero, inter la rekte disetenditaj branĉoj de la arbo, kun altirita kapo.（如果把 kun altirita kapo 适当前移，意思会更清楚些：Ankaŭ la korvo staris senmove, kvazaŭ fandita el fero, kun altirita kapo, inter la rekte disetenditaj branĉoj de la arbo.）
原译将“缩”字译为“entirita”在这里是不恰当的。“缩”字不是一概不可以译为“entiri”，那要看在什么场合下。在下面两句话中，“缩”字就只能译为“entiri”：
把头缩进皮领里 entiri la kapon en sian peltan kolumon
乌龟在遭到威胁时就把头缩到硬壳里。 Kiam la testudo estas minacata de danĝero, ĝi entiras la kapon en sian karapacon.

anniespera

§05-019
La kantado … antaŭ longe ĉesis …
→ La kantado … delonge ĉesis …
Klarigo （解说）:
这里涉及“antaŭ longe”（很久以前）和“de longe”（很久以来，已有很久）（请注意：按习惯通常应该将“de”和“longe”分写）。本句的的原文很可能就是“……早已停止””。这里改用“de longe”可能是为了强调“ĉesis”（停止）这一过去行为的状态到说话时为止还长久延续着。

anniespera

§05-020
… tra la fenestro envenis la arĝentblanka aŭroro.
→ … tra la fenestro envenis la arĝentblanka matena krepusko. (Noto: aŭroro kutime ruĝkolora)
Klarigo （解说）:
“晨曦”和“朝霞”是有明显区别的。前者指清晨太阳初升前的微光，后者指早晨的云霞。霞，是彩色的云。既然是“arĝentblanka”（银白色的），只能看作是“太阳初升前的微光”，应该译作“mantena krepusko”。

anniespera

§05-021
Kiu atendis, ke … suferos …
→ Kiu supozis, ke … suferos. (Noto de Dresen: aŭ povis antaŭvidi aŭ supozi.)
Klarigo （解说）:
在世界语中“atendi”可以作“料想，预料”讲。如：
Ili tute ne atendis, ke mi rifuzos. (Z) 他们全然没有想到我会拒绝。
我没料到他会来。 Mi ne atendis, ke li venos.
所以我以为，没有必要将“atendis”改为“supozis”。但我又认为，这里的“Kiu atendis, ke”，似乎应改为“Kiu atendus, ke”，因为这里说的并非的一种真实的情况，而是一种假设。例如：
Mi nur faris ŝercon; kiu atendus, ke ŝi prenos ĝin serioze. 我只是开个玩笑，谁知她竟当真了。

anniespera

§05-022
… ili havu suferplenan kaj vagantan vivon kiel ni, …
→ … ili havu suferplenan kaj vagan vivon kiel ni, …
Klarigo （解说）:
分词形容词“vaganta”形容“正在流浪”的状态，如果只表达“流浪”性质的生活，就不必加现在分词词尾了。《世界语插图大词典》在“vagi”词条下就收有这个例句：la granda celo de lia vaga vivo (Kabe)

anniespera

§05-023
Se li havus alian nomon Lun-Pavilonon aŭ …
→ Se li havus kiel alian nomon Lun-Pavilonon aŭ …
Klarigo （解说）:
原译把“Lun-Pavilonon”作“alian nomon”的同位语处理，在表达方式和语法上都没有错误。改后的句子用“kiel”表示两者的同位关系，在句式上较原译活泼。

anniespera

§05-024
Ni estis antaŭe en prospero multe pli granda ol vi.
→ Ni ĝuis antaŭe multe pli grandan prosperon ol vi.
Klarigo （解说）:
修改后的句子用动词“ĝui”作谓语动词和“multe pli grandan prosperon”构成动宾关系，在表达上平淡的原译“Ni estis antaŭe en prospero …”增色不少。另外，原译中的比较级形容词“pli granda”与“ol vi”紧靠在一起，很容易使人将这两者在意思上联系起来。

anniespera

§05-025
Tio estis la plejaĝa filo de Kian, ankaŭ la homo plej abomenata de A-Q.
→ tio estis la plejaĝa filo de Kian, samtempe la homo plej abomenata de A-Q.
Klarigo （解说）:
将“ankaŭ”改为“samtempe”，是必要的，这种改动在意思上很微妙，常被人忽略。世界语中的“ankaŭ”表达的是“plie; krome; tiel same”（此外；如此同样地）；汉语中的“也”，按《现代汉语词典》（第5版）的释义是“表示同样”。假如本句前面说的“Tio estis la plej malica  filo de …”，后面用“ankaŭ …”，就顺理成章了。而原句中的“la plejaĝa filo”（长子）和“la homo plej abomenata”在性质上并无共同之处，因此不宜用“ankaŭ”。审稿人建议改为“samtempe”是恰当的。

anniespera

§05-026
… li plie vojaĝis al Japanio.
→ … li plue vojaĝis al Japanio.
Klarigo （解说）:
这里涉及“plie”和“plue”的词义辨析问题。我们先来辨析一下“pli”和“plu”的词义：
副词pli表示更高的程度，一般要与ol连用，构成形容词或副词的比较级。例如：
lakto estas pli nutra, ol vino 牛奶比葡萄酒富有营养。
Lingvo arta estas almenaŭ kvinoble pli facila ol ĉia lingvo natura. 人造语比任何一种自然语至少容易五十倍。
Ili parolas en Esperanto unu pli bone ol la alia. 他们世界语一个比一个说得好。
Mi ne deziras pli da kafo. 我不想喝更多的咖啡。

副词plu表示动作或状态在时间上的延续。例如：
li volis paroli plu, sed ŝi haltigis lin. 他要继续讲下去，但她阻止了他。
Estas necese teni ĉi tion plu en sekreto. 有必要继续保守这件事的秘密。
Mi lin ne vizitos plu. 我不再去看望他了。
Mi ne deziras plu kafon. 我不再想喝咖啡了。
plu还可以表示空间上的更进一步、更远。例如：
Iru ankoraŭ unu paŝon plu! 请往前再走一步！
Se vi legus plu, vi vidus, ke la fino estas pli interesa. 假如你再往下读，你就会发现结尾更有趣。
Ĝis tie, kaj ne plu. 走到那里就别再走了。
请注意下列句中pli和plu在意思上的区别：
Kuru pli rapide! 跑得更快些!
Kuru plu rapide! 继续快跑！
Mi jam faris pli, ol vi, kaj mi ne faros plu. 我已经做得比你多了，我不再做了。
有时pli和plu的意思很接近，这时需要区分它们的细微差别。例如：
La aeroplano leviĝis pli alten. 飞机升得更高。
La aeroplano leviĝis plu alten. 飞机继续升高。
Li volis diri ion pli. （除了已说的之外）他还想说一些话。
Li volis diri ion plu. 他想再说一些话。（继续说下去）

现在我们再来看一看“plie”和“plue”的词义区别：按《世界语插图大词典》的释义前者的意思是“krom tio”（此外），后者的意思是“laŭ plua maniero”（即表示“表示动作或状态在时间上的延续”和“空间上的更进一步、更远”，相当于汉语的“又，再，继续”等。因此，审稿人建议将本句中的“plie”改为“plue”是完全必要的。

anniespera

§05-027

Sed kontraŭ li alvenis …
→ Sed renkonte al li alvenis …
Klarigo （解说）:
汉语中的“朝着”或“迎着”某人走来，通常用“renkonte al”来表达。例如：
朝着（或迎着）某人走去 iri renkonte al iu
迎面走上去同他们打招呼 iri renkonte al ili por ilin saluti
鸟儿迎着太阳飞翔。 La birdoj flugas renkonte al la suno.