（转帖）王崇芳之---《圣经》故事：“kaŝi sian talenton” 埋没自己的才能

anniespera

kaŝi sian talenton (t.e. malsukcesi disvolvi sian talenton) 埋没自己的才能（意为：未能发挥自己的才能）


这一习语来自《圣经》中的一句话：“Mi kaŝis vian talanton en la tero.”（我把你的塔兰埋在土里）。“talanto”（塔兰）怎么会变成了“才能”呢？这里有一个很有趣的有关词义转化和词形变化的故事。原来，在西方语言中，例如在法语和英语中，“talent”都有“古希腊最大的重量及货币单位”和“才能”两个词义。这两个义项之间到底有什么逻辑上的联系呢？词源学告诉我们，“talent”的词源是古希腊语的“talanton”，原指“最大的重量和货币单位”，它的引申义“才能”来自《圣经•新约•马太福音》中的一个寓言故事：一个人要去外国，行前嘱咐仆人代管财产。他根据仆人的能力，给第一个仆人五个“talanto”的钱，给第二个仆人两个“talanto”，给第三个仆人一个“talanto”。前两个仆人分别用自己代管的钱去做买卖，各赚了一笔钱，在主人回来后受到了赞扬；而第三个仆人却把“talanto”埋在土里，因而受到了主人的责备。法语中的惯用语“enfouir son talent”（意为“埋没才能”，字面义是“把塔兰埋入土中”）正是来源于这个《圣经》故事。这就是为什么法语和英语中的“talent”也有上述两个词义的原由。然而，对于不知道这个寓言故事的人来说，这两个义项之间意义上的联系是很难看得出的；他们会很自然地把这同一个词的两个义项看作两个同音异义词。在世界语中，“塔兰”和“才能”被分化为两个不同的词形（“talanto”和“talento”），正是为了让不知道这个寓言故事的人易于区分这两个词义的缘故。翻开卡贝的名译《La Faraono》（法老王），我们可以发现“talento”在许多场合下都是作货币单位“塔兰”使用的。正因为这个原因，《世界语插图大词典》在“talento”词条中特意注明它的第二义项是“= talanto”。


附：有关这一圣经故事的世界语译文：


Jen la teksto pri tiu ĉi anekdoto el la Biblio:

Ĉar tiel estas, kvazaŭ viro, forvojaĝonte, alvokis siajn servistojn, kaj komisiis al ili siajn posedaĵojn. Kaj al unu li donis kvin talantojn, al alia du, al alia unu; al ĉiu laŭ lia kapableco; kaj li tuj forvojaĝis. Kaj tiu, kiu ricevis la kvin talantojn, iris kaj negocadis per ili, kaj gajnis pluajn kvin talantojn. Tiel same ankaŭ tiu, kiu ricevis la du, gajnis pluajn du. Sed tiu, kiu ricevis la unu, foriris kaj fosis en la tero, kaj kaŝis la monon de sia sinjoro. Kaj post longa tempo la sinjoro de tiuj servistoj venis, kaj faris kun ili kalkulon. Kaj tiu, kiu ricevis la kvin talantojn, venis kaj alportis pluajn kvin talantojn, dirante: Sinjoro, vi komisiis al mi kvin talantojn; jen mi gajnis pluajn kvin talantojn. Lia sinjoro diris al li: Bone, vi bona kaj fidela servisto; vi estis fidela pri malmultaj aferoj, mi starigos vin super multaj; envenu en la ĝojon de via sinjoro. Kaj venis ankaŭ tiu, kiu ricevis la du talantojn, kaj diris: Sinjoro, vi komisiis al mi du talantojn; jen mi gajnis pluajn du talantojn. Lia sinjoro diris al li: Bone, vi bona kaj fidela servisto; vi estis fidela pri malmultaj aferoj, mi starigos vin super multaj; envenu en la ĝojon de via sinjoro. Kaj venis ankaŭ tiu, kiu ricevis la unu talanton, kaj diris: Sinjoro, mi sciis, ke vi estas severa homo, rikoltanta, kie vi ne semis, kaj kolektanta, kie vi ne disŝutis; kaj mi timis, kaj foriris, kaj kaŝis vian talanton en la tero; jen vi havas vian propraĵon. Sed lia sinjoro responde diris al li: Vi malbona kaj mallaborema servisto, vi sciis, ke mi rikoltas, kie mi ne semis, kaj kolektas, kie mi ne disŝutis; pro tio vi devus doni mian monon al la bankistoj, kaj veninte, mi ricevus mian propraĵon kun procento. Forprenu de li do la talanton, kaj donu ĝin al tiu, kiu havas la dek talantojn. Ĉar al ĉiu, kiu havas, estos donite, kaj li havos abundegon; sed for de tiu, kiu ne havas, eĉ tio, kion li havas, estos prenita. Kaj elĵetu la senutilan serviston en la eksteran mallumon; tie estos la plorado kaj la grincado de dentoj.


(Mateo 25: 14-30)



天国又好比一个人要往外国去，就叫了仆人来，把他的家业交给他们。按着各人的才干，给他们银子。一个给了五千，一个给了二千，一个给了一千。就往外国去了。那领五千的，随既拿去做买卖，另外赚了五千。那领二千的，也照样另赚了二千。但那领一千的，去掘开地，把主人的银子埋藏了。过了许久，那些仆人的主人来了，和他们算账。那领五千银子的，又带着那另外的五千来，说，主阿，你交给我五千银子，请看，我又赚了五千。主人说，好，你这又良善又忠心的仆人。你在不多的事上有忠心，我把许多事派你管理。可以进来享受你主人的快乐。那领二千的也来说，主阿，你交给我二千银子，请看，我又赚了二千。主人说，好，你这又良善又忠心的仆人。你在不多的事上有忠心，我把许多事派你管理。可以进来享受你主人的快乐。那领一千的，也来说，主阿，我知道你是忍心的人，没有种的地方要收割，没有散的地方要聚敛。我就害怕，去把你的一千银子埋藏在地里。请看，你的原银在这里。主人回答说，你这又恶又懒的仆人，你既知道我没有种的地方要收割，没有散的地方要聚敛。就当把我的银子放给兑换银钱的人，到我来的时候，可以连本带利收回。夺过他这一千来，给那有一万的。因为凡有的，还要加给他，叫他有馀。没有的，连他所有的，也要夺过来。把这无用的仆人，丢在外面黑暗里。在那里必要哀哭切齿了。


转自http://www.elerno.cn/bbs/dispbbs ... 808&page=13