（转帖）王崇芳之---“danci kiel kato ĉirkaŭ poto”这一惯用语表达什么

anniespera

《世界语汉语词典》在第131页“ĉirkaŭ”词条中收有“danci kiel kato ĉirkaŭ poto”并翻译为“像猫一样绕着罐子跳舞”。看了这样的译文，读者肯定会感到不知所云。“像猫一样绕着罐子跳舞”如果只按字面理解，毫无意义。实际上这是出自柴门霍夫编译的《世界语谚语集》（Proverbaro Esperanta）中的一条惯用语。要确切翻译这条惯用语，必须先弄清它的喻义。我们只能到《世界语谚语集》中去找线索。

我们知道，《世界语谚语集》原是按意义分组的（意义相同或相近的编在同一组中）。我们现在所能见到的《世界语谚语集》是后来由C. Rogister先生按世界语字母顺序重新编排并在每条谚语和惯用语后标注原来分组编号的版本，书后附有按内容编制的详细索引。利用这个索引我们可以查到所需要的与某一题目有关的一些谚语和惯用语。比如，我们这里所讨论的这条谚语原是编排在第450组中，小标题是“aludo”。

450.    Aludo 暗示
450.01  Paroli per vortoj kovritaj. 含蓄地说；转弯抹角地说；暗示；暗指
450.02  Danci kiel kato ĉirkaŭ poto. 像猫儿围着食盆转来转去；（讲话）吞吞吐吐、转弯抹角；（做事）缩手缩脚
450.03  En ŝerco kaj ludo ofte sidas aludo. 玩笑与游戏中常有暗示。
450.04  Al vi oni predikas, kaj nin oni pikas. 对你们是讲道，对我们是讽刺挖苦。
450.05  Por Paŭlo sperto — por Petro averto. 对保罗是经验，对彼得是警戒.

依据小标题和和同组的其他几条谚语和惯用语的语义，我们可以知道这条惯用语借助猫儿想偷吃鲜美食物而又胆怯地围着食盆转来转去的形象来形容一个人因有顾虑而说话吞吞吐吐、转弯抹角或想做一件事而又不敢大胆去做的犹豫不定、缩手缩脚的神态，所以除了译出字面意义外，还应该译出它的这两个喻义。

《世界语插图大词典》（PIV）在“ĉirkaŭ”和“danci”和“kato”词条中都收有这一惯用语。在前两个词条中没有释义，只在“kato”词条中我们可以读到给它的简单释义：“peni por plaĉi”（竭力讨好）。很显然，这一释义是没有根据的。

我曾经把我在使用过程中发现PIV中的一些错误汇集起来写成文字寄给设在巴黎的SAT总部。这是文中涉及这一惯用语的部分：

danci kiel kato ĉirkaŭ poto (Z)：
Tiu ĉi idiotisma esprimo en PIV estas klarigita jene: “peni por plaĉi” (p. 497). Laŭ mi tiu ĉi klarigo ne estas ĝusta. Kial do la kato, kiu dancas ĉirkaŭ poto, povas esti plaĉema? De kie devenas tiu ĉi klarigo? Por trovi ĝian propran signifon, ni vidu, kun kiuj aliaj proverboj ĝi estas laŭteme grupigita? Kun ĝi estas en la sama grupo (n-ro 450) la jenaj du proverboj:
Paroli per vortoj kovritaj.
En ŝerco kaj ludo ofte sidas aludo.
El la du proverboj oni povas klare vidi, ke ĝia signifo devas esti “ĉirkaŭparoli aŭ duondiri, kvazaŭ kato rondiras ĉirkaŭ poto”. Estas interese, ke en Enkonduko de G. Waringhien al PE (p.Ⅹ) oni povas legi la jenan frazon:
“La duan trajton oni povas rimarki, se nur oni alestas konversacion de maljunaj kamparanoj: eĉ se ili havas ion tre difinitan por diri, ili longe rondiras ĉirkaŭ la poto, kaj la ĉefaĵon ili enkondukas nur per aludoj, per flankaj ekprovoj.”
Ĉu en la frazo la esprimo “rondiri ĉirkaŭ poto” ne estas variaĵo de “danci kiel kato ĉirkaŭ poto?”

然而在我购得新版《世界语插图大词典》（NPIV）后，我发现它在“kato”词条中原来给“danci kiel kato ĉirkaŭ poto”的释义“peni por plaĉi”仍然没有改过来，我不免感到有点失望。但出乎我意料之外，后来我从因特网上下载了一份名为“NPIV-korektendoj”的文件，在其中我发现了针对这条惯用语的修改：

kat/o z Sp. […] dombesto: ~o miaŭas […] danci kiel ~o ĉirkaŭ potoZ ( agi tre atente anstatauŭ peni por plaĉi); vivi […]

新的释义“agi tre atente”（做事小心谨慎）虽然并不很很理想，但接近了这条惯用语的本义，比原来的释义有了很大的改进。

转自http://www.elerno.cn/bbs/dispbbs ... 781&page=13